اين كه مى گوييم: «ابراهيم، خليلِ خداست» كلمه خليل، برگرفته از خَلَّة يا خُلَّة است. خَلَّه به معناى فقر و نيازمندى است؛ چرا كه او نيازمند به پروردگار خود بود و از همه بُريد و به او روى آورد و از غير او روى گرداند و اظهار بى نيازى كرد و زمانى كه خواستند او را در آتش بيندازند و با منجنيق، پرتابش كردند، خداوند به جبرئيل عليه السلام پيغام فرستاد كه: بنده ام را درياب. پس جبرئيل، خود را به ابراهيم ـ كه در ميان هوا ـ بود رسانيد و گفت: به هر چه مى خواهى مرا فرمان ده كه خداوند، مرا براى يارى تو فرستاده است: ابراهيم عليه السلام فرمود: نه! خداوند، مرا كفايت مى كند و او خوب حمايتگرى است. من جز از او نمى خواهم و به هيچ كس جز او نيازى ندارم. پس خداوند، او را خليل خود ناميد، يعنى فقير و نيازمند به خود و كسى كه از همه بُريده و به او روى آورده است.
درباره فاطمه و ظلمى كه پس از ايشان به وى مى شود فرمود: سپس خود را پس از عزّتى كه در زمان پدرش داشت، خوار مى بيند. اين جاست كه خداى متعال، فرشتگان را مونس او مى كند و آنان با همان ندايى كه به مريم كردند، مى گويند: اى فاطمه! خداوند، تو را برگزيد و پاك كرد و بر همه زنان جهان، سرآمد كرد. اى فاطمه! به پيشگاه پروردگارت راز و نياز كن و به سجده روى آور و همراه ركوع كنندگان، ركوع كن. آن گاه درد به وى رو مى آورد و بيمار مى شود و خداوند، مريم دختر عمران را برايش جهت پرستارى مى فرستد، كه در دوران بيمارى اش مونس او مى شود.
خداى تبارك و تعالى براى شما حدودى را معيّن كرده است، پس از آن حدود، خارج نشويد ... و چيزهايى را هم از روى رحمت و مهربانى، نه از سر فراموشى، بر شما بخشيده [و از آنها ياد نكرده] است. پس [براى دانستن آنها و تقيّد به آنها ]خود را به زحمت نيندازيد.
بنى اسرائيل [در داستان گاو كه در سوره بقره آمده است]، به ذبح يك ماده گاو معمولى مكلّف شدند؛ امّا وقتى بر خودشان سخت گرفتند [و جزئيات بيشترى را درباره آن سؤال كردند]، خدا هم بر آنان سخت گرفت. به خدا قسم چنانچه نمى گفتند «اگر خدا بخواهد» تا ابد براى آنان معلوم نمى شد كه گاوِ مورد نظر، چه گاوى است.
