امام صادق عليه السلام فرمود:رسول خدا صلي الله عليه و آله براى عطريّات
بيش از غــذا خرج مى كرد.خوشبويى و استفاده از عطر و مواد خوشبو كننده بدن، لباس و محيط زندگى، هم نشاط و طراوت مى آورد، هم عامل جذب و محبّت است، هم بوهاى بد را از بين مى برد. در روايات است كه عطر زدن و خوشبويى از شيوه پيامبران است.
رسول خدا صلي الله عليه و آلهمظهر اين آراستگى و جمال بود و بيش از آنكه خرج خوراك و طهام كند، خرج عطر و مواد خوشبو كننده مى كرد و هميشه معطّر بود. در سخنى به على عليه السلامفرمود: هر چه در راه بوى خوش و عطر، خرج كنى اسراف نيست.
امام صادق عليه السلام فرمود:پيامبر اكرم صلي الله عليه و آلههرگز از آغاز بعثت تا رحلت، در حال تكيه دادن غذا نخورد (آنگونه كه رسم سلاطين بود) و اين از روى تواضع در برابر خدا بود.رعايت ادب و فروتنى در غذا خوردن، از توصيه هاى اسلام است. يكى از جلوه هاى تواضع در شيوه غذا خوردن، نشستن متواضعانه است. متكبران و سلاطين، بر بساط و تخت خود لم مى دهند و با تكبّر خاصّى غذا مى خورند.
رسول خدا صلي الله عليه و آله هرگز در حال تكيه دادن غذا نخورد. به طرف غذا خم مى شد، روى زمين نشسته و غذا مى خورد، دست چپ را به زمين تكيه مى داد و با دست راست غذا مى خورد و اين ادب و عبوديت او را در پيشگاه خداوند نشان مى دهد.
حضرت صادق عليه السلام فرمود:به خدا سوگند على بن ابى طالب عليه السلام تا روزى كه از اين دنيا رفت مال حرامى نخورد و هيچگاه بر سر دو راهى ـ كه هر دو راه مورد خشنودى خدا باشد ـ قرار نگرفت مگر اينكه پر زحمت ترين آنها را برگزيد و هر حادثه مهمى كه براى پيامبر خدا پيش مى آمد ـ به دليل اعتمادى كه به على داشت ـ از او كمك مى گرفت. و در ميان اين امّت هيچ كس نتوانست همانند على عليه السلام: راه پيامبر را ـ بى كم و كاست ـ طى كند و با اين همه تلاش و كوشش همواره چون بيمناكان كار مى كرد، چشمى به بهشت و چشم ديگر بر آتش داشت، از سويى اميدوار پاداش بهشت و از سوى ديگر هراسناك از كيفر آتش بود.امام على عليه السلام پيشوايى رها از سلطه دنيا و هواى نفس بود و چون «اسير نفس» نبود، «امير خلق» گشت و در همه شدايد و سختيها ياور و پشتيبان پيامبر خدا بود.
حضرت صادق عليه السلام فرمود:حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام در نوع غذا شبيه ترين افراد به پيامبر خدا صلي الله عليه و آله بود. او خود نان و سركه و روغن زيتون مى خورد و به مردم ـ مهمانان خود ـ نان و گوشت مى داد.از اسارتهاى انسان، اسير شكم بودن است. شيوه زندگى پيامبر و على عليه السلام بسيار شبيه هم بود. هر دو ساده زيست و دور از تجمّل بودند، قناعت مى كردند و به غذاى ساده اكتفا مى كردند. در عين حال به ديگران غذاى بهتر مى دادند و اين نوعى حرمت نهادن به مردم و ادب مهمان نوازى بود كه در اسلام به آن سفارش شده است.
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود:گاهى اميرالمؤمنين عليه السلام به سوى صحرا مى رفت وهمراه خود بارى از هسته خرما مى برد، به حضرتش گفته مى شد: اين چيست كه بهمراه دارى؟
مى فرمود: هر دانه از اينها يك نخل است انشاءاللّه .
آنگاه مى رفت و همه آنها را مى كاشت و دانه اى از آنها رد نمى خورد.كشاورزى و آباد ساختن زمينها و رسيدن به خودكفايى در اين زمينه، مايه عزت و رشد اقتصادى مسلمانان است. حضرت امير عليه السلام در سخنى ديگر فرمودند: (هر كس زمين و آب داشته باشد ولى فقير باشد، از رحمت الهى دور باد). اين اشاره به ضرورت احياى زمين و بهره ورى از اين نعمت الهى است كه در اختيار بشر است. در حديث ديگر است كه: «كشاورزان گنجينه هاى پروردگارند»، و اين اهميت كشت و كار و محبوبيت آن را نزد خداوند مى رساند.
حضرت صادق عليه السلام فرمود:حضرت امير عليه السلام هر بامداد ـ در خطاب به دو فرشته نويسنده اعمال ـ مى فرمود: مرحبا بر شما دو فرشته بزرگوار و ياد داشت كننده اعمال ـ به خواست خدا امروز نيز ـ آنچه دوست داريد بر شما املا خواهم كرد، و به دنبال اين تعهد به ذكر: «سبحان اللّه و لا اله الاّ اللّه » مشغول مى شد تا خورشيد طلوع مى كرد. و هنگام عصر نيز تا غروب آفتاب، به همان ذكرها مى پرداخت.فرشتگان مأمور الهى كه بر هر كس گماشته شده اند و در قرآن از آنان با صفت رقيب و عتيد ياد شده است، حرفها و كارهاى نيك و بد انسان را مى نويسند. بنابراين سخنان و اعمال ما مثل املا گفتن از طرف ما و نوشتن از سوى آنان است. بهتر آنكه جز حرف خوب نزنيم و جز عمل صالح انجام ندهيم.
حضرت صادق عليه السلام فرمود:حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام: بهنگام وضو گرفتن اجازه نمى داد كسى برايش آب بريزد و مى فرمود: دوست ندارم در نمازم به درگاه خدا كسى را شريك قرار دهم.توحيد ابعاد مختلفى دارد و شرك هم داراى مراتبى است. اين كه انسان همه عبادات خود، حتّى مقدمات نماز را خودش انجام دهد و از كسى كمك نگيرد، جلوه اى از توحيد است. در فقه نيز آمده است كه اگر كسى آب بريزد و انسان وضو بگيرد، وضويش باطل است، چون همه قسمتهاى وضو بايد توسّط خود شخص انجام شود.
حضرت صادق عليه السلام فرمود:حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام را پارچه اى ـ دستمالى ـ بود كه بهنگام وضو صورت خود را با آن خشك مى كرد و سپس آن را بر ميخى مى آويخت و جز خود حضرت كسى به آن دست نمى زد.از نظر بهداشتى، هر كس بايد مسواك و شانه و حوله مخصوص به خود داشته باشد و از اين وسايل، استفاده عمومى نشود. اين حديث، هم رعايت اين نكته بهداشتى را از سوى امير مؤمنان نشان مى دهد، هم گوياى نظم اوست كه براى وضو حوله اى جدا داشت كه هم مخصوص خود او بود، هم براى غير وضو از آن استفاده نمى شد.
حضرت صادق عليه السلام فرمود:حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام در خانه خود اتاقى را كه نه كوچك بود و نه بزرگ، اختصاص به نماز خود داده و هر شب كودكى را براى خوابيدن بهمراه خود مى برد و در همانجا نمازهايش را مى خواند.در اين حديث دو نكته وجود دارد كه هر دو از آداب و مستحبات اسلامى است:
1. اختصاص دادن جاى معيّنى براى نماز و عبادت در خانه
2. پرهيز از تنها خوابيدن در يك خانه كه مكروه است
اختصاص يك مكان براى نماز و عبادت، آن جا را قداست مى بخشد و حضور قلب و تمركز روحى بهترى براى نمازگزار فراهم مى شود.
حضرت صادق عليه السلام فرمود:هرگاه حضرت امير عليه السلام از موضوعى نگران و هراسناك مى شد به نمـاز پناه مى برد.
سپس حضرت صادق عليه السلام اين آيه را خواند:
«وَاسْتَعينُوا بِالصَّبُرِ وَالصَّلاةِ ... از شكيبايى و نماز يارى بجوييد . . . ».
و باز فرمود:
حضرت امير عليه السلام در اواخر عمر خود هر شبانه روز، هزار ركعت نماز مى خواند.نماز، روى آوردن بنده به درگاه خالق قدرتمند و پروردگار جهان است كه گشايش همه مشكلات به دست اوست. براى انسان هيچ تكيه گاهى بهتر از نماز نيست كه هم قوّت روحى مى دهد، هم آرامش مى بخشد و هم غصه ها و نگرانيها را مى كاهد. قرآن كريم نيز ياد خدا را كه جوهره اصلى نماز است، مايه ا طمينان و آرامش قلبها مى داند (دل آرام گيرد ز ياد خداى).
