عنه عليه السلام : بحَقٍّ أقولُ لَكُم : إنّ الدّابَّةَ إذا لَم تُرتَكَبْ و لَم تُمتَهَنْ . و تُستَعمَلْ لَتَصعُبُ و يَتَغيَّرُ خُلقُها ، و كذلكَ القُلوبُ إذا لَم تُرفَقْ بذِكرِ المَوتِ و تُتعِبْها دُؤوبُ العِبادَةِ . تَقسو و تَغلُظُ .
عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، راستى كه اگر از ستور سوارى نگيرند و بار نكشند و خوارش نكنند، سركش و كج خلق مى شود؛ دل ها نيز چنين اند، هرگاه با يادآورى مرگ نرم نشوند و رنج مداومت بر عبادت را نكشند سخت و خشن مى شوند.
عنه عليه السلام : ما ذا يُغني عَنِ البَيتِ المُظلِمِ أن يُوضَعَ السِّراجُ فَوقَ ظَهرِهِ و جَوفُهُ وَحشٌ مُظلِمٌ ؟! كذلكَ لا يُغني عَنكُم أن يَكونَ نُورُ العِلمِ بأفواهِكُم و أجوافُكُم مِنهُ وَحشَةٌ مُعَطّلَةٌ ! فأسْرِعوا إلى بُيوتِكُم المُظلِمَةِ فأنِيروا فيها ، كذلكَ فأسرِعوا إلى قُلوبِكُمُ القاسِيَةِ بِالحِكمَةِ قَبلَ أن تَرِينَ علَيها الخَطايا . فتَكونَ أقسى مِن الحِجارَةِ .
عيسى عليه السلام : خانه تاريك را چه سود كه بر بامش چراغ افروزند و درونش وحشتناك و تاريك باشد؟! همچنين شما را چه حاصل كه نور دانش در دهان هايتان باشد، امّا درون هايتان از آن تهى و بى بهره! پس، بشتابيد و در اندرون خانه هاى تاريك خود چراغ افروزيد، به همين سان بشتابيد و دل هاى سخت خويش را با حكمت نرم سازيد پيش از آنكه گناهان بر آنها چيره آيد و از سنگ سخت تر شوند.
عنه عليه السلام : كَيفَ يُطيقُ حَملَ الأثقالِ مَن لا يَستَعينُ على حَملِها ؟! أم كَيفَ تُحَطُّ أوزارُ مَن لا يَستَغفِرُ اللّه َ مِنها ؟! أم كَيفَ تَنقى ثِيابُ مَن لا يَغسِلُها ؟! و كَيفَ يَبرأُ مِن الخَطايا مَن لا يُكفِّرُها ؟! . أم كَيفَ يَنجو مِن غَرَقِ البَحرِ مَن يَعبُرُ بِغَيرِ سَفينَةٍ ؟! و كَيفَ يَنجُو مِن فِتَنِ الدُّنيا مَن لَم يُداوِها بِالجِدِّ و الاجتِهادِ ؟! و كَيفَ يَبلُغُ مَن يُسافِرُ بغَيرِ دَليلٍ ؟! و كَيفَ يَصيرُ إلَى الجَنَّةِ مَن لا يُبصِرُ مَعالِمَ الدِّينِ ؟! و كَيفَ يَنالُ مَرضاةَ اللّه ِ مَن لا يُطيعُهُ ؟! و كَيفَ يُبصِرُ عَيبَ وَجهِهِ مَن لا يَنظُرُ في المِرآةِ ؟! و كَيفَ يَستَكمِلُ حُبَّ خَليلِهِ مَن لا يَبذُلُ لَهُ بَعضَ ما عِندَهُ؟! و كَيفَ يَستَكمِلُ حُبَّ رَبِّهِ مَن لا يُقرِضُهُ بَعضَ ما رَزقَهُ ؟! .
عيسى عليه السلام : چگونه بارهاى سنگين را حمل تواند كرد كسى كه در حمل آن كمك نمى گيرد؟!يا چگونه گناهان كسى بريزد كه براى آنها از خداوند آمرزش نمى طلبد؟! يا چگونه پاكيزه شود جامه هاى چركين كسى كه آنها را نمى شويد؟! و چگونه از گناهان پاك شود كسى كه آنها را پاك نمى سازد؟! يا چگونه از غرق شدن در دريا نجات يابد كسى كه بى كشتى به دريا رود؟! و چگونه از فتنه هاى دنيا برَهَد كسى كه با سعى و كوشش آن را علاج نكند؟! و چگونه به مقصد رسد كسى كه بى راهنما سفر مى كند؟! و چگونه به بهشت رود كسى كه نشانه هاى دين را نمى بيند و نمى شناسد؟! و چگونه به خشنودى خداوند دست يابد كسى كه او را فرمان نمى برد؟! و چگونه عيب چهره خود را بيند كسى كه در آينه ننگرد؟! و چگونه دوستىِ با رفيق خود را كامل گرداند كسى كه مقدارى از آنچه را دارد به او نبخشد؟! و چگونه دوستى با پروردگار خود را كامل سازد كسى كه قسمتى از آنچه را روزيش ساخته است بدو وام ندهد؟!
عنه عليه السلام : بحَقٍّ أقولُ لَكُم : إنّهُ كما لا يَنقُصُ البَحرَ أن تَغرَقَ فيهِ السَّفينَةُ و لا يَضُرُّهُ ذلكَ شيئا ، كذلكَ لا تَنقُصونَ اللّه َ بِمَعاصِيكُم شيئا و لا تَضُرُّونَهُ ، بَل أنفسَكُم تَضُرُّونَ و إيّاها تَنقُصونَ . و كما لا تَنقُصُ نورُ الشَّمسِ كَثرَةُ مَن يَتَقَلَّبُ فيها بَل بهِ يَعيشُ و يَحيى ، كذلكَ لا يَنقُصُ اللّه َ كثَرَةُ ما يُعطيكُم و يَرزُقُكُم ، بَل برِزقِهِ تَعيشُونَ و بهِ تَحيَونَ ، يَزيدُ مَن شَكرَهُ إنّهُ شاكِرٌ عَلِيمٌ .
عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، همان گونه كه از غرق شدن كشتى در دريا چيزى از دريا كاسته نمى شود و اين كار بدان هيچ زيانى نمى زند، همچنين شما با گناهان و نا فرمانى هاى خود چيزى از خدا كم نمى كنيد و زيانى به او نمى رسانيد، بلكه به خودتان ضرر مى زنيد و از [قدر و قيمت ]خود مى كاهيد و همچنان كه هر كس هر چه در زير آفتاب رفت و آمد كند از نور آفتاب نكاهد، بلكه خودش به واسطه آن شاداب و سرزنده شود،همچنين خداوند هر چه به شما عطا كند و روزى دهد چيزى از او كم نمى شود، بلكه اين شماييد كه با روزى او زندگى مى كنيد و زنده مى مانيد و هر كه شكر او بگزارد بر [نعمت و روزى ]وى بيفزايد كه خداوند قدر شناسِ داناست.
عنه عليه السلام : وَيلَكُم يا اُجرَاءَ السَّوءِ ! الأجرَ تَستَوفُونَ ، و الرِّزقَ تَأكُلونَ ، و الكِسوَةَ تَلبَسونَ ، و المَنازِلَ تَبنُونَ ، و عَمَلَ مَنِ استَأجَرَكُم تُفسِدونَ ! يُوشِكَ رَبُّ هذا العَمَلِ أن يُطالِبَكُم فيَنظُرَ في عَمَلِهِ الّذي أفسَدتُم فيُنزِلَ بِكُم ما يُخزِيكُم ، و يأمُرَ برِقابِكُم فتُجَذَّ مِن اُصولِها . ، و يأمُرَ بأيدِيكُم فتُقطَعَ مِن مَفاصِلِها ، ثُمَّ يأمُرَ بِجُثَثِكُم فتُجَرَّ على بُطونِها ، حتّى تُوضَعَ على قَوارِعِ الطَّريقِ ؛ حتّى تَكونوا عِظَةً لِلمُتَّقينَ و نَكالاً لِلظّالِمينَ .
عيسى عليه السلام : واى بر شما اى مزد بگيران بد! مزد را تمام مى گيريد و روزى مى خوريد و جامه مى پوشيد و خانه ها مى سازيد و كار كسى را كه شما را اجير كرده است، تباه مى سازيد؟نزديك است كه صاحب كار از شما بازخواست كند و در كار خود، كه تباهش كرده ايد، بنگرد و بلايى به سرتان آورد كه رسوايتان سازد و فرمان دهد گردنهايتان از بيخ كنده شود و دستور دهد دست هايتان از بندهايشان جدا گردد و آنگاه امر كند تا پيكرهايتان را روى شكم بكشند و در سر راه اندازند تا عبرتى براى پرهيزگاران و تهديدى براى ستمكاران باشيد.
عنه عليه السلام : وَيلَكُم يا عُلَماءَ السَّوءِ ! لا تُحَدِّثوا أنفُسَكُم أنّ آجالَكُم تَستأخِرُ مِن أجلِ أنّ المَوتَ لَم يَنزِلْ بِكُم ، فكأنَّهُ قد حَلَّ بِكُم فأظعَنَكُم، فمِنَ الآنَ فاجعَلوا الدَّعوَةَ في آذانِكُم ، و مِن الآنَ فنُوحُوا على أنفُسِكُم ، و مِن الآنَ فابكُوا على خَطاياكُم ، و مِن الآنَ فتَجَهَّزوا و خُذوا اُهبَتَكُم . ، و بادِروا التَّوبَةَ إلى ربِّكُم .
عيسى عليه السلام : واى بر شما اى علماى بد! از اين كه مرگ هنوز به سراغ شما نيامده است به خود نگوييد كه اجل هايتان به اين زودى ها نخواهد رسيد؛ زيرا كه گويى مرگ [چندى است]بر شما فرود آمده و شما را كوچانده است. پس، از هم اكنون دعوت [مرگ] را آويزه گوشتان كنيد و از هم اينك براى خود ماتم گيريد و از هم اكنون بر خطاها و گناهان خويش بگرييد و از هم اينك بار بربنديد و ساز و برگ سفر فراهم آوريد و به توبه كردن به درگاه پروردگارتان بشتابيد.
عنه عليه السلام : بِحَقٍّ أقولُ لَكُم : إنّهُ كما يَنظُرُ المَريضُ إلى طَيِّبِ الطَّعامِ فلا يَلتَذُّهُ مَع ما يَجِدُهُ مِن شِدَّةِ الوَجَعِ ، كذلكَ صاحِبُ الدُّنيا لا يَلتَذُّ بِالعِبادَةِ و لا يَجِدُ حَلاوَتَها مَع ما يَجِدُ مِن حُبِّ المالِ ، و كما يَلتَذُّ المَريضُ نَعتَ الطَّبيبِ العالِمِ بما يَرجو فيهِ مِن الشِّفاءِ فإذا ذَكرَ مَرارَةَ الدَّواءِ و طَعمَهُ كدَّرَ علَيهِ الشِّفاءَ ، كذلكَ أهلُ الدُّنيا يَلتَذّونَ بِبَهجَتِها و أنواعِ ما فيها ، فإذا ذَكَروا فَجأةَ المَوتِ كَدَّرَها علَيهِم و أفسَدَها .
عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، همچنان كه شخص بيمار خوراك خوب و لذيذ را مى بيند، امّا از درد شديدى كه دارد از آن غذا لذّتى نمى برد، همچنين دنيادار با وجود عشق به مال و ثروت از عبادت لذّت نمى برد و شيرينى آن را نمى چشد و همچنان كه بيمار از توضيحات و نسخه پزشك كه در آن اميد شفا دارد لذّت مى برد، امّا چون تلخى دارو را به ياد مى آورد شفا در نظرش تيره و تار مى گردد، همچنين دنيا پرستان از زرق و برق دنيا و انواع نعمت هايى كه در آن است لذّت مى برند، امّا همين كه فرود آمدن ناگهانى مرگ را به ياد مى آورند، آن لذّت را بر آنها تيره و تباه مى سازد.
عنه عليه السلام : بِحَقٍّ أقولُ لَكُم : إنَّ كُلَّ النّاسِ يُبصِرُ النُّجومَ و لكنْ لا يَهتَدي بِها إلاّ مَن يَعرِفُ مَجارِيَها و مَنازِلَها ، و كذلكَ تَدرُسونَ الحِكمَةَ و لكنْ لا يَهتَدي لَها مِنكُم إلاّ مَن عَمِلَ بِها . وَيلَكُم يا عَبيدَ الدُّنيا! نَقُّوا القَمحَ و طَيِّبُوهُ ، و أدِقُّوا طَحنَهُ تَجِدوا طَعمَهُ [وَ] . يَهْنِئكُم أكلُهُ ، كذلكَ فأخلِصوا الإيمانَ تَجِدوا حَلاوَتَهُ و يَنفَعْكُم غِبُّهُ . .
عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، همه مردم به ستارگان مى نگرند اما تنها كسى به وسيله آنها راهيابى مى كند كه مسيرها و منازل آنها را بشناسد. همچنين شما همه حكمت مى آموزيد،ليكن از ميان شما تنها آن كس بدان راه يابد كه به كارش بندد. واى بر شما دنيا پرستان! گندم را پاك و پاكيزه كنيد و خوب آردش كنيد تا مزه آن را بفهميد و خوردنش بر شما گوارا شود، همچنين ايمان را خالص گردانيد تا شيرينى آن را احساس كنيد و فرجامش به شما سود بخشد.
عنه عليه السلام : بِحَقٍّ أقولُ لَكُم : لَو وَجَدتُم سِراجا يَتَوَقَّدُ بِالقَطِرانِ في لَيلَةٍ مُظلِمَةٍ لاَستَضَأتُم بهِ لَم يَمنَعْكُم مِنهُ رِيحُ قَطِرانِهِ ، كذلكَ يَنبَغي لَكُم أن تأخُذوا الحِكمَةَ مِمّن وَجَدتُموها مَعهُ و لا يَمنَعَكُم مِنهُ سُوءُ رَغبَتِهِ فيها .
عيسى عليه السلام : به حق بگويمتان، اگر چراغى را بيابيد كه در شبى تاريك با قطران مى سوزد بى گمان از نورش استفاده مى كنيد و بوى قطرانش شما را از اين كار باز نمى دارد،همچنين سزاوار است حكمت و دانش را از هر كس يافتيد فرا گيريد و بى رغبتى او به آن مانع شما از آن نشود.
عنه عليه السلام : وَيلَكُم يا عَبيدَ الدُّنيا ! لا كَحُكَماءَ تَعقِلونَ ، و لا كَحُلَماءَ تَفقَهونَ ، و لا كَعُلَماءَ تَعلَمونَ ، و لا كَعَبيدٍ أتقِياءٍ ، و لا كأحرارٍ كِرامٍ ، تُوشِكُ الدُّنيا أن تَقتَلِعَكُم من اُصولِكُم فتَقلبَكُم على وُجوهِكُم ، ثُمّ تَكُبَّكُم على مَناخِرِكُم ، ثُمّ تأخُذَ خَطاياكُم بِنَواصِيكُم و يَدفَعَكُم العِلمُ مِن خَلفِكُم حتّى يُسَلِّماكُم إلَى المَلِكِ الدَّيّانِ عُراةً فُرادى ، فيَجزِيَكُم بِسُوءِ أعمالِكُم .
عيسى عليه السلام : واى بر شما اى بندگان دنيا! نه چون حكيمان خرد مى ورزيد و نه چونان استوار انديشان مى فهميد و نه مانند دانايان مى دانيد و نه چون بندگانِ ترسان [از خواجه] هستيد و نه مانند آزادگانِ بزرگوار و آقاييد. نزديك است كه دنيا شما را از بيخ و بُن بركَند و به رو درافكند، آنگاه بينى شما را به خاك مالد و سپس گناهانتان ناصيه هايتان را بگيرند و علم از پشتِ سر ، شما را براند، تا در حالى كه برهنه و تنها هستيد به پادشاه كيفر دهنده تسليمتان كنند و او سزاى اعمال بدتان را بدهد.