احادیث امام باقر علیه السلام

سلمى كنيز امام باقر عليه السلام: برادران امام عليه السلام، بر او وارد مى شدند و از پيش او نمى رفتند، مگر آن كه حضرت عليه السلام ايشان را خوراك نيكو مى داد و جامه فاخر بر تنشان مى كرد و چند درهم، بديشان صله مى داد. من به ايشان عرض مى كردم تا از اين همه نيكى بكاهد، امّا امام مى فرمود: اى سلمى! نيكى دنيا نيست مگر بخشش و احسان نسبت به برادران.

جابر از امام باقر عليه السلام: آن حضرت به من فرمود: اى جابر! آيا كسى را كه ادعاى تشيّع مى كند همين كافى است كه دم از محبّت ما خاندان زند؟! به خدا سوگند، شيعه ما نيست، مگر آن كسى كه از خدا پروا كند و او را فرمان برد. اى جابر! اينان شناخته نشوند، مگر با فروتنى و خشوع و امانت دارى و بسيار بودن به ياد خدا و روزه و نماز و نيكى به پدر و مادر و رسيدگى به همسايگان تهيدست و مستمند و بدهكاران و يتيمان و راستگويى و تلاوت قرآن و درباره مردم چيزى جز خير و خوبى نگفتن و اين كه در همه چيز، امين و امانتدار معاشران خود باشند. جابر مى گويد: عرض كردم: يابن رسول اللّه ! امروزه ما احدى را با اين صفات سراغ نداريم. حضرت فرمود: اى جابر! زنهار كه عقايد [باطله] گوناگون تو را به بيراهه نكشاند. آيا همين بس است كه فردى بگويد: من على را دوست دارم و او را ولىّ خود مى دانم اما، با اين حال، در كار و عمل (براى آخرت) كوشا نباشد؟ اگر بگويد: من رسول خدا صلي الله عليه و آله را دوست دارم، رسول خدا صلي الله عليه و آله كه بهتر از على عليه السلام است، اما از روش او پيروى نكند و به سنّت وى رفتار ننمايد، محبّتش به پيامبر او را هيچ سودى نرساند. پس، از [كيفر ]خدا بترسيد و براى [رسيدن به] آن چه نزد خداست، كار كنيد. خدا با هيچ كس، خويشاوندى ندارد.
محبوبترين بندگان نزد خداى عز و جل (و گراميترين آنان در پيشگاه او) ، پرهيزگارترين و فرمانبردارترين آنان است. اى جابر! به خدا قسم كه جز با طاعت، به خداى تبارك و تعالى نزديك نتوان شد و ما برات آزادى [از دوزخ براى كسى] نداريم و هيچ كس را بر خداوند حجّتى نيست. هر كه فرمانبردار خدا باشد همو دوست ماست و هر كه نافرمانى خدا كند همو دشمن ماست و ولايت و دوستى ما، جز با عمل و پارسايى به دست نيايد.

امام باقر عليه السلام: ما را با پارسايى (خود) يارى رسانيد، زيرا هر كس از شما خداى عز و جلرا با پارسايى ديدار كند، او را نزد خداوند گشايش باشد و خداى عز و جلمى فرمايد: «و آنها كه از خدا و رسول فرمان برند در زمره كسانى خواهند بود كه خدا ايشان را گرامى داشته است (يعنى) با پيامبران و صدّيقان و شهيدان و شايستگان اند و چه نيكو همدمانى هستند اينان» . پيامبر از ماست و صدّيق و شهيدان و شايستگان (نيز) از ما هستند.

امام باقر عليه السلام ـ به فضيل ـ : دوستان ما را كه ديدى، از جانب ما سلام برسان و به ايشان بگو: در نزد خدا از دست من براى شما كارى ساخته نيست، جز اين كه پارسايى پيشه كنيد. پس زبانهاى خود را حفظ كنيد و دستهايتان را باز داريد و بر شما باد شكيبايى و نماز كه خداوند، با شكيبايان است.

امام باقر عليه السلام ـ در سفارش خود به جابربن يزيد جعفى ـ : بدان كه تو دوستدار ما نخواهى بود، مگر آن گاه كه اگر همه همشهريانت عليه تو هم داستان شوند و [يك زبان] بگويند: «تو آدم بدى هستى» اين، اندوهگينت نسازد و اگر بگويند: «تو آدم خوبى هستى» اين[نيز ]شادمانت نكند. بلكه خود را با كتاب خدا بسنج، اگر ديدى پوينده راه آنان هستى و از آن چه قرآن به اعراض از آن فرا خوانده روى گردانى و به آن چه ترغيب كرده، راغبى و از آن چه بيم داده است، بيمناكى، پس ثابت قدم باش و مژده ات باد كه آن چه درباره تو گفته شود، زيانت نرساند، اما اگر ديدى از قرآن جدايى، پس چرا بايد خود را بفريبى؟!

امام باقر عليه السلام ـ در سفارش به برخى شيعيان خود ـ : اى گروه شيعيان ما، توصيه ها و سفارش ما به دوستانمان را بشنويد و نيك دريابيد. راست گفتار باشيد، به سوگندتان با دوستان و دشمنانتان وفادار باشيد، با اموالتان به مدد يكديگر بشتابيد، قلباً يكديگر را دوست بداريد، به درويشانتان صدقه دهيد، در كار خود متحد باشيد، به هيچ كس دغلى و خيانت روا مداريد، بعد از يقين [در عقيده به حقّانيت ما] دچار شكّ و ترديد نشويد، بعد از پيشروى، از ترس، گام واپس ننهيد، هيچ يك از شما به دوستدار خود پشت نكند، زنهار به دوستى با غير خود ميل نكنيد وبه اغيار دست مودّت ندهيد و كارتان جز براى پروردگارتان نباشد و ايمان و عقيده تان به كسى جز پيامبرتان نباشد و از خدا يارى طلبيد و شكيبا باشيد كه «زمين از آنِ خداست و آن را به هركس از بندگانش كه بخواهد به ارث مى دهد و فرجام، از آن پرهيزگاران است». زمين از آنِ خداوند است و او آن را به بندگان شايسته اش، به ارث مى دهد.
سپس فرمود: از شيعيان ما، آن كسى دوستدار خدا و دوستدار رسول اوست كه هرگاه سخن گويد، راست گويد و هرگاه وعده اى دهد، بدان وفا كند و هرگاه امانتى بدو سپرده شود، آن را برگرداند و هرگاه در راه حقّ بارى بر دوش او نهند، آن را به دوش كشد و هرگاه حقّ واجبى از او خواسته شود، عطا كند و هرگاه به كار حقّى فرمان داده شود، انجامش دهد. شيعه ما كسى است كه علم او از گوشش فراتر نرود [اسرار ما را كه مى شنود حفظ كند] ؛ شيعه ما كسى است كه عيب جوى ما را مدح نمى گويد، با كسى كه به ما بغض مى ورزد، پيوند برقرار نمى سازد، با كينه جوى ما، همنشينى نمى كند، اگر به مؤمنى برسد، به او احترام مى گذارد، اگر به نادانى برخورَد، از او دورى مى كند؛ شيعه ما كسى است كه [از سختيها و گرفتاريها] چونان سگ، زوزه نمى كشد و مانند كلاغ، طمّاع نيست و به سوى احدى جز برادران خود، دست نياز دراز نمى كند، حتى اگر از گرسنگى بميرد؛ شيعه ما كسى است كه به عقيده ما معتقد باشد، به خاطر ما، دوستان خود را ترك مى گويد، كسانى را كه از او دور و بيگانه اند، اما دوستدار مايند، به خود نزديك مى كند و نزديكان خود را كه با ما دشمن اند از خود دور مى گرداند.

عبداللّه بن عجلان از حضرت باقر عليه السلام روايت مى كند كه آن حضرت درباره آيه «بگو: من به ازاى اين از شما مزدى نمى خواهم مگر دوستى خويشاوندانم» فرمود: [مقصود ]خويشاوندان ائمّه عليهم السلامهستند.

امام باقر عليه السلام ـ درباره آيه «بگو: هرمزدى كه از شما خواستم آن براى شماست» ـ : [يعنى] اين مزدى كه عبارت از دوستى خويشاوندان است و من جز آن چيزى از شما نمى خواهم در حقيقت براى خود شماست؛ زيرا شما به واسطه آن هدايت مى شويد و به خوشبختى مى رسيد و در روز قيامت از عذاب خدا رهايى مى يابيد.

امام باقر عليه السلام: چون رسول خدا صلي الله عليه و آله درگذشت آل محمّد صلي الله عليه و آله [از شدت تأثر و اندوه ]طولانى ترين شب را گذراندند ـ تا آن جا كه فرمود: ـ در يك چنان حال و هوايى ناگهان يكى بر آنان وارد شد كه خودش را نمى ديدند اما سخنش را مى شنيدند. او گفت: درود و رحمت و بركات خدا بر شما اهل بيت باد... شماييد آن امانت سپرده شده، دوستى شما [بر مردم] واجب است و اطاعت از شما فريضه.

جابر از امام باقر عليه السلام: آل محمّد عليهم السلام همان ريسمان خدايند كه ما را به چنگ زدن بدان فرمان داده و فرموده است: «و همگى به ريسمان خدا چنگ زنيد و پراكنده مشويد» .