احادیث امام سجاد علیه السلام

امام زين العابدين عليه السلام : از سعادت مرد ، داشتن فرزندانى است كه از آنها كمك مى گيرد .

امام زين العابدين عليه السلام : و امّا حقّ فرزندت اين است كه بدانى او از توست و با خوب و بدش در دنيا ، منتسب به توست و بى گمان ، تو درباره
آنچه بر عهده ات است : خوب تربيت كردن او و او را به سوى خداوند عز و جلراهنمايى كردن و به فرمان بردارى از او (خداوند) يارى كردن ، مسئولى . پس در كار او ، همانند كسى عمل كن كه مى داند براى نيكى كردن به او پاداش مى گيرد و بر بدى كردن به او مجازات مى شود .

امام زين العابدين عليه السلام : و امّا حقّ فرزندت ، اين است كه بدانى او از توست و با خوب و بدش در دنيا منسوب به توست و تو درباره آنچه بر عهده ات است ، يعنى : خوب تربيت كردن او ، او را به سوى خداوند عز و جلراهنمايى كردن ، و در كار فرمان بردارى از خداوند در حقّ تو و خودش يارى كردن ، مسئولى و بر آن، هم پاداش مى گيرى و هم مجازات مى شوى . پس در كار [تربيت] او ، همانند كسى رفتار كن كه در اين دنيا با اثر نيكش در حقّ او كارش را مى آرايد و در آنچه ميان تو و پروردگارت است، به خاطر انجام دادن درستِ آن و نتيجه اى كه از آن مى گيرى، نزد او معذور است و نيرويى نيست جز از خدا .

امام زين العابدين عليه السلام : امّا روزه آموزشى اين است كه وقتى كودك ، نزديك بلوغ رسيد ، براى تربيت ، و نه آن كه واجب باشد ، به روزه گرفتن ، وا داشته مى شود .

امام زين العابدين عليه السلام : حقّ خردسال ، مهربانى در آموزش او ، بخشيدن او و پوشاندن [اشتباهات ]او ، مدارا كردن با او و يارى كردن اوست . . . وحقّ هم كيشان تو اين است كه . . . پيرمردانِ آنها به جاى پدر تو باشند و جوانانشان ، به جاى برادران تو وزنان پيرشان به جاى مادر تو و خردسالان [آنها]به جاى فرزندان تو .

امام زين العابدين عليه السلام : پيامبر صلي الله عليه و آله به آن دو (امام حسن و امام حسين عليهماالسلام) فرمود : «هم اكنون ، برخيزيد و كُشتى بگيريد» .
آن دو از جاى برخاستند تا كشتى بگيرند . فاطمه عليهاالسلام كه براى كارى [از خانه ]خارج شده بود ، بر آنان وارد شد و شنيد كه پيامبر صلي الله عليه و آلهمى گويد : «دوباره ، اى حسن ! حسين را محكم بگير و به زمين بزن» .
[از اين رو] به پدر گفت : شگفتا اى پدر ! اين را بر آن ديگرى تحريك مى كنى؟ آيا بزرگ تر را بر كوچك تر تحريك مى كنى ؟!
پيامبر صلي الله عليه و آله به او فرمود : «دختر عزيزم ! آيا خشنود نيستى از اين كه من بگويم : "اى حسن! حسين را محكم بگير و به زمين بزن ؛ در حالى كه دوست من جبرئيل مى گويد : "اى حسين! حسن را محكم بگير و بر زمين بزن ؟"» .

امام زين العابدين ـ از جمله دعاهاى ايشان براى فرزندانش ـ : بار الها ! با بقاى فرزندانم و با صالح گردانيدن آنان براى من و با بهره مند شدن من از آنان، بر من منّت گذار . خداى من! عمر آنان را براى من، طولانى گردان و مدّتْ زمان [زندگى] آنان را براى من بيفزا و خردسالشان را برايم بپرور و ناتوانشان را برايم نيرومند گردان وجسم و دين و اخلاق آنان را برايم سالم بدار و آنان را در جان
و اعضايشان و در هر آنچه از امور آنان كه در نظر دارم ، سلامت بدار و به دست من، روزى آنان را براى من ، فراوان گردان و آنان را نيكوكار ، پارسا ، بينا ، شنوا ، فرمان بُردار خود ، دوست خيرخواهِ دوستان خود و دشمنِ خشمگين همه دشمنانت قرار ده . آمين!
خداوندا! بازويم را به وجودشان نيرومند گردان و نابه سامانى امورم را به وجودشان استوار كن ونفرات مرا با آنان ، فراوان نما ومحضر مرا به وجودشان آراسته كن و يادم را به وسيله آنان ، زنده نگه دار و در نبودِ من، امورم را به وسيله آنان، كفايت نما و به وسيله آنان، مرا در [برآوردن ]نيازهايم يارى فرما . و آنان را دوستدار من و نسبت به من ، دلسوزِ توجّه كننده استوار [در اين راه] ، و [نيز ]فرمان بردارانى قرار ده كه نه نافرمان باشند ، نه بدكردار ، نه مخالف و نه خطاكار .
و مرا در تربيت كردن و ادب آموختن و نيكى كردن به آنان ، يارى فرما و با وجود اينان ، از نزد خود به من ، فرزندانِ پسرى عطا كن و اين را مايه خير من قرار ده و آنان را در آنچه از تو خواسته ام ، ياورم قرار ده .
و من و خاندانم را از شيطان رانده شده ، پناه ده ، كه همانا تو ، ما را آفريدى و امر كردى و نهى نمودى و ما را به پاداش آنچه امر نمودى ، تشويق كردى و از مجازاتش بيم دادى و براى ما، دشمنى قرار دادى كه با ما نيرنگ كند . به او تسلّطى بر ما دادى كه به ما همانند آن ، تسلّطِ بر او را ندادى . او را در دل هاى ما جاى دادى و او را در مجراى خون ما روان ساختى . اگر ما غفلت كنيم ، او غافل نمى مانَد و اگر ما فراموش كنيم ، او فراموش نمى كند . او ما را از كيفر تو ، ايمن مى گردانَد و از كسى غير از تو بيم مى دهد . اگر به كار زشتى همّت گماريم ، ما را بر آن ، دلير مى گردانَد و اگر به كار شايسته همّت كنيم ، ما را از آن ، باز مى ايستانَد. شهوت ها را به ما عرضه مى كند و شبهات را در برابر ما قرار مى دهد . اگر به ما وعده بدهد ، دروغ مى گويد و اگر ما را [به چيزى ]آرزومند كند ، خلافش عمل مى كند . اگر نيرنگ او را از ما نگردانى ، گم راهمان مى سازد و اگر ما را از فساد او نگه ندارى ، ما را مى لغزانَد . بار الها! با چيره مندى ات ، چيرگى او را
از ما بگردان ، به گونه اى كه به خاطر فراوانى دعا براى تو ، او را از ما باز دارى و از كسانى شويم كه از نيرنگش ايمن مى دارى .
بار الها! همه خواسته هايم را به من بده ونيازم را برايم برآورده ساز واجابت را از من ، باز مدار كه خود ، آن را برايم ضمانت كرده اى و دعايم را از خودت نپوشان كه خود ، ما را به آن وا داشتى و با [اعطاى] هر آنچه دنيا و آخرتِ مرا اصلاح مى كند ؛ چه آنچه را ياد كرده ام يا فراموش ، آشكار ساخته ام يا پنهان ، علنى كرده ام يا پوشيده ، بر من منّت گذار و در همه اينها به خاطر درخواستم از تو ، مرا از [شمار ]مصلحان و به خاطر عرض نياز به سوى تو ، از كاميابان و به خاطر تكيه برتو ، از منع نشدگان و به خاطر پناه بردن به تو ، از پناهندگان ، و [همچنين مرا] از سودكنندگان در سوداى با تو ، از پناه برندگانِ به عزّت تو ، از توسعه يافتگان در روزى حلال از فضلت كه به خاطر جود و كَرَم توست ، از عزّت يافتگان از خوارى به وسيله تو و از پناه جويانِ از ستم به عدل تو و از رَهيدگان از بلا با رحمت تو و بى نياز شدگان از فقر با غناى تو و از ايمن شدگان از گناهان و لغزش ها و خطاها به وسيله [توان ]بازدارى تو و از توفيق مندان به خير و رشد و درستى به خاطر فرمان بردارى از تو ، و از فاصله افتادگان ميان آنان و گناهان با قدرت تو و ترك كنندگان هر گونه نافرمانى تو و از ساكنان در كنار خود ، قرار ده .
بار الها! با توفيق خودت و رحمت خودت ، همه اينها را به من ده و از عذاب دوزخ سوزان ، پناهمان ده و به همه مردان و زنان مسلمان ، و مردان و زنان اهل ايمان ، همانند آنچه را براى خودم و فرزندانم در حالِ دنيا و آينده آخرت از تو خواستم ، عطا كن كه تو نزديك ، پاسخگو ، شنوا ، دانا ، بخشايشگر ، آمرزنده ، مهربان و بخشنده اى .

امام زين العابدين عليه السلام ـ از دعاى ايشان براى پدر و مادر ـ : بارالها! مرا اين گونه قرار ده كه از آنان در هراس باشم ، همانند هراس از سلطان سختگير ، و به آنان نيكى كنم ، همانند نيكى كردنِ مادر مهربان . و فرمانبردارى از پدر و مادرم را و نيكى كردنم به آنان را براى چشمانم آرام تر از خواب سنگين (شيرين) ، و براى سينه ام خنك تر از نوشيدنى شخص تشنه قرار ده تا آن كه خواسته آنان را بر خواسته خودم مقدّم بدارم .

امام زين العابدين عليه السلام : حقّ سرپرست علمى تو ، بزرگ داشتن او ، نگه داشتن احترام مجلس او ، خوب گوش دادن به او و توجّه به اوست و ا ين كه صدايت را بر او بلند نكنى و به كسى كه از او سؤال مى كند ، پاسخ ندهى تا اين كه او خود ، پاسخ دهد ، و در مجلس او با كسى سخن نگويى و نزد او غيبتِ هيچ كس را نكنى ، و اين كه وقتى نزد تو از او به بدى ياد شد ، از او دفاع كنى ، و اين كه اشتباهاتش را بپوشانى و خوبى هايش را آشكار سازى وبا دشمن او همنشين نشوى و با دوست او دشمنى نكنى . پس هرگاه چنين كردى، فرشتگان خدا براى تو شهادت مى دهند كه تو به خاطرِ خداى عز و جل، نزد او رفته اى و دانشش را فرا گرفته اى، نه به خاطرِ مردم.

امام زين العابدين عليه السلام : پيامبر صلي الله عليه و آله بر گروهى گذشت كه سنگى را بلند مى كردند . فرمود : «اين چه كارى است؟» .
گفتند : با اين كار ، نيرومندترين و محكم ترينِ خود را مى شناسيم .
فرمود : «آيا به شما خبر دهم كه محكم ترين و نيرومندترينِ شما كيست؟» .
گفتند : بلى ، اى پيامبر خدا .
فرمود : «محكم ترين و نيرومندترينِ شما ، كسى است كه هر گاه خشنود شود ، خشنودى اش او را به گناه و باطل نكشاند ، و هر گاه خشمگين شود ، خشمش ، او را از سخن حق ، بيرون نراند ، و هر گاه به قدرت رسيد ، به كارِ غير حق ، دست نزند» .