احادیث امیرالمؤمنین علی علیه السلام

امام على عليه السلام : شاد شدن به دنيا، كم خِرَدى است.

امام على عليه السلام : اى مردم! دنيا كسى را كه آرزومندش باشد و به آن بگرايد ، فريب مى دهد، و كسى را كه عزيزش بدارد ، عزيز نمى دارد، و كسى را كه بر آن چيره شود (/ چيرگى بجويد) ، مغلوب مى كند.

امام على عليه السلام : هيچ بنده اى آرزو را دور و دراز نكرد ، مگر اين كه كردار را بد كرد و در پى دنيا بر آمد.

امام على عليه السلام : پيامبر صلي الله عليه و آله در شب معراج از پروردگار پاكش پرسيد:... اى پروردگار من! اهل دنيا چه كسى است و اهل آخرت كيست؟
فرمود: «اهل دنيا ، كسى است كه : خوراك و خنده و خواب و خشمش بسيار است؛ خشنودى اش اندك است؛ نه از كسى كه به وى بدى كرده است ، پوزش مى طلبد، و نه پوزش كسى را كه از او پوزش مى طلبد، مى پذيرد؛ در طاعت ، تنبل است، و در معصيت ، گستاخ؛ آرزويش دور و دراز است و اجلش نزديك؛ از نفْس خويش حساب نمى كشد؛ كم خير است؛ پُرگوست؛ كم ترس [از خدا] است؛ و هنگام غذاخوردن ، بسيار شاد است.
اهل دنيا در هنگام آسايش ، سپاس گزار نيستند، و هنگام بلا (سختى) شكيبا نيستند؛ زيادِ مردم ، در نظر آنان اندك است؛ خويشتن را به كارهاى ناكرده مى ستايند، و ادّعاى چيزهايى را مى كنند كه ندارند، و از چيزهايى سخن مى گويند كه آرزو دارند؛ و بدى هاى مردم را مى گويند و خوبى هاى آنان را پوشيده مى دارند».
پيامبر صلي الله عليه و آله گفت: اى پروردگار من! همه اين عيب ها ، در اهل دنياست؟!
[فرمود:] «اى احمد! در اهل دنيا ، نادانى و كم بخردى هاى بسيار است : در برابر كسى كه از او دانش مى آموزند ، فروتنى نمى كنند ، و خويشتن را عاقل مى پندارند، در حالى كه به نزد فهميدگان ، مردمانى كم خردند».

امام على عليه السلام : ثروتمندان اهل دنيا ، محكوم به نيازمندى اند، و هر كه از دنيا بى نيازى بجويد، آسايش به يارى او مى آيد.

امام على عليه السلام ـ در خطبه اى كه در آن ، نافرمانى خَلق را توضيح مى دهد ـ : پاكى تو ، اى آفريدگار و معبودى كه از سرِ عنايتت به بندگانت، سرايى (آخرت) آفريدى و در آن ، خوانى از انواع نوشيدنى و خوردنى ، و همسران و چاكران ، و كاخ ها و رودها ، و محصولات و ميوه ها گسترانيدى ، و سپس دعوتگرى فرستادى تا [مردم را] به سوى آن [سراى و خوان گسترده] فرا بخواند؛ امّا نه دعوتگر را اجابت كردند و نه به آنچه تو ترغيبشان كردى ، رغبت نمودند، و نه بر آنچه تشويقشان كردى ، شوقى نشان دادند!
[آنان] به لاشه اى روى آوردند كه با خوردن آن رسوا گشتند، و در دوستى آن ، با يكديگر سازش كردند . و هر كه عاشق چيزى شود ، آن چيز ، چشم او را كور و دلش را بيمار مى گرداند، و چنين كسى با چشمى ناسالم مى نگرد، و با گوشى ناشنوا مى شنود.
[ عاشق دنيا ، ] شهوات ، خِرَد او را از هم دريده، دنيا دلش را ميرانده، و جانش سرگشته دنيا شده است. از اين رو، بنده دنيا و بنده كسى است كه از دنيا چيزى دارد. به هر سو كه دنيا برود ، او نيز مى رود، و به هر طرف كه دنيا رو كند ، او نيز رو مى كند. نه با بازدارنده اى از سوى خدا باز مى ايستد و نه از هيچ پندآموزى از سوى او ، پند مى گيرد.

امام على عليه السلام ـ در توصيف ستمگران ـ : در دنيايى پست رقابت مى كنند، و بر سر لاشه اى گنديده [همچون سگان] به جان يكديگر مى افتند؛ امّا زودا كه پيرو از
رهبر ، و رهبر از پيرو بيزارى بجويد، و با نفرت ، از يكديگر جدا شوند، و هنگام ديدار ، يكديگر را لعنت كنند.

امام على عليه السلام ـ در سخنان كوتاه منسوب به ايشان ـ : اى بندگان دنيا! چرا شاخه هايتان با ريشه هايتان ، و خِرَدهايتان با هوس هايتان ناسازگار است؟ گفتارتان ، دارويى است كه درد را شفا مى بخشد؛ ولى كردارتان ، دردى است كه درمان نمى پذيرد. شما نه چون تاكيد كه برگ هايش نيكو و ميوه اش خوش و بالا رفتن از آن ، آسان است؛ بلكه چون درختى هستيد كه كم برگ و پر خار است و ميوه اش غير قابل خوردن، و بالا رفتن از آن ، دشوار است.
شما دانش (معرفت) را زير پاهايتان نهاديد، و دنيا را بالاى سرهايتان. از اين رو، دانش در نزد شما خوار و بى مقدار است . و [ با شما ] به دنيا هم نمى توان رسيد، كه شما هر كسى را از رسيدن به آن ، مانع مى شويد . پس، شما نه آزادگانى آقامنشيد و نه بردگانى پرهيزگار.
بدا به حالتان ، اى مزدوران بد! مزد را مى گيريد و كار نمى كنيد. اگر هم كار كنيد ، كار را تباه مى كنيد. به زودى ، كردار خود را مى بينيد، و كارفرما به كار تباهى كه برايش كرده ايد و به مزدى كه از او گرفته ايد ، رسيدگى خواهد كرد!
اى بدهكاران بد! دِين خود را نمى پردازيد و هديه مى دهيد؛ مستحبّات را به جا مى آوريد و واجبات را نمى گزاريد. بستانكار ، هديه را نمى پذيرد تا آن كه طلب او پرداخت شود.

امام على عليه السلام : آن كس را كه پرهيزگارى بالا برده است ، پست مشماريد، و آن كس را كه دنيا بالا برده است، بلندمرتبه مشماريد.

امام على عليه السلام : آميزش با فرزندان دنيا (دنيا پرستان) ، دين را زشت ، و يقين را سست مى كند.