«و هر آنچه از او خواستيد به شما عطا كرد و اگر نعمت خدا را شماره كنيد، نمى توانيد آن را به شمار در آوريد. همانا انسان ستم پيشه ناسپاس است».
رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : مَن لَم يَرَ للّه ِ عَزَّوجلَّ علَيهِ نِعمَةً إلّا في مَطعَمٍ أو مَشرَبٍ أو مَلبَسٍ ، فقد قَصُرَ عَملُهُ ودنا عَذابُهُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كه نعمت خداوند عز و جل را فقط در خوراك يا نوشيدنى يا پوشاك ببيند، بى گمان عملش كوتاه و عذابش نزديك باشد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خداوند بندگانى دارد كه نعمت ها را در اختيار آنان نهاده است. تا زمانى كه اين نعمت ها را به مردم بذل و بخشش كنند، آنها را در ميانشان نگه مى دارد و هرگاه دريغ ورزند نعمت ها را از آنان به ديگران منتقل مى كند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كه شب و روز خود راسپرى كند و از سه چيز برخوردار باشد نعمت دنيا بر او تمام شده است : كسى كه بام و شامش را در تندرستى و آسودگى خاطر گذراند و خوراك روز خود را داشته باشد و اگر چهارمين نعمت را هم داشته باشد، نعمت دنيا و آخرت را كامل دارد و آن نعمت ايمان است.
رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ـ في وصيَّتهِ لابنِ مَسعودٍ ـ : يابنَ مَسعودٍ ، أكثِرْ مِن الصّالِحاتِ والبِرِّ ؛ فإنّ المُحسِنَ والمُسِيءَ يَندَمانِ ، يَقولُ المُحسِنُ : يا لَيتَني ازدَدتُ مِن الحَسَناتِ ! ويقولُ المُسِيءُ : قَصَّرتُ ، وتَصديقُ ذلكَ قَولُهُ تعالى : «ولا اُقْسِمُ بالنَّفْسِ اللَّوّامَةِ» .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در سفارش خود به ابن مسعود ـ فرمود : اى پسر مسعود! كارهاى شايسته و نيك بسيار به جاى آر؛ زيرا نيكوكار و بدكار هر دو پشيمان مى شوند. نيكوكار مى گويد : كاش خوبى هاى بيشترى انجام مى دادم و بدكار مى گويد : كوتاهى كردم. مؤيد اين مطلب، سخن خداى متعال است كه مى فرمايد : «و سوگند به نفس ملامتگر» .
«در نتيجه، به سزاى آنكه با خدا خلف وعده كردند و از آن روى كه دروغ مى گفتند، در دل هايشان ـ تا روزى كه او را ديدار كنند ـ پيامدهاى نفاق را باقى گذاشت».
رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنّ النِّفاقَ يَبدو لُمظَةً سَوداءَ ،فكُلّما ازدادَ النِّفاقُ عِظَما ازدادَ ذلكَ السَّوادُ ، فإذا استَكمَلَ النِّفاقُ اسوَدَّ القَلبُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : نفاق ابتدا به صورت نقطه اى سياه [بر دل ]ظاهر مى شود و هرچه نفاق بيشتر شود آن نقطه بزرگتر مى گردد و چون نفاق به مرحله كمال رسيد، دل به كلّى سياه مى شود.
«منافقان با خدا نيرنگ مى كنند و حال آنكه او با آنان نيرنگ مى كند. و چون به نماز ايستند با كسالت و تنبلى برخيزند. با مردم ريا مى كنند و خدا را جز اندكى ياد نمى كنند. ميانِ آن [دو گروه] دو دلند، نه با اينانند و نه با آنان. و هر كه را خدا گمراه كند، هرگز راهى براى [نجات ]
او نخواهى يافت».
رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : المُنافِقُ مَن إذا وَعَدَ أخلَفَ ،وإذا فَعَلَ أفشى ، وإذا قالَ كَذَبَ ، وإذا ائتُمِنَ خانَ ، وإذا رُزِقَ طاشَ ، وإذا مُنِعَ عاشَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : منافق كسى است كه هرگاه وعده دهد خلف وعده كند، هرگاه كارى كند آن را در بوق و كرنا كند، و هرگاه سخن بگويد دروغ گويد، هرگاه امانتى به او سپارند خيانت ورزد، هرگاه روزى داده شود سبكسرى كند و هرگاه روزى داده نشود (و تنگدست گردد) به زندگى روى آورد.
