مهمترين وظايف حكمران در حكومتش

الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ مِن كِتابِهِ للأشتَرِ لَمّا وَلاّهُ مِصرَ ـ : إيّاكَ و الدِّماءَ و سَفكَها بغَيرِ حِلِّها ؛ فإنّهُ لَيسَ شَيءٌ أدنى لِنِقمَةٍ ، و لا أعظَمَ لِتَبِعَةٍ ، و لا أحرى بِزَوالِ نِعمَةٍ ، و انقِطاعِ مُدَّةٍ ، مِن سَفكِ الدِّماءِ بِغَيرِ حَقِّها ··· .

امام على عليه السلام ـ در فرمان استاندارى مصر به مالك اشتر ـ نوشت : زنهار از ريختن به ناحق خون ها؛ زيرا هيچ چيز به اندازه ريختن به ناحق خون ها خشم [خدا و مردم ]را بر نمى انگيزد و بد فرجامتر از آن نيست و در زوالِ نعمت و قطع رشته زندگى مؤثّرتر از آن نمى باشد··· .

نمایش منبع

عنه عليه السلام ـ مِن عَهدٍ لَهُ إلى محمّدِ بنِ أبي بكرٍ حِينَ قَلَّدَهُ مِصرَ ـ : و آسِ بَينَهُم في اللَّحظَةِ و النَّظرَةِ ؛ حتّى لا يَطمَعَ العُظَماءُ في حَيفِكَ لَهُم ، و لا يَيأسَ الضُّعَفاءُ مِن عَدلِكَ علَيهِم .

امام على عليه السلام ـ در فرمان خود به محمّد بن ابى بكر هنگامى كه او را به حكومت مصر گماشت ـ نوشت : در نگاه و توجّه به آنها جانب برابرى را نگه دار ، تا قدرتمندان به اين طمع نيفتند كه به جانبدارى از آنان دست به ستم بگشايى و نا توانان از عدل و داد تو در برابر آنان (قدرتمندان) نوميد نشوند.

نمایش منبع

عنه عليه السلام ـ أيضا ـ : أحِبَّ لِعامَّةِ رَعِيَّتِكَ ما تُحِبُّ لِنَفسِكَ و أهلِ بَيتِكَ ، و اكرَهْ لَهُم ما تَكرَهُ لِنَفسِكَ و أهلِ بَيتِكَ ؛ فإنّ ذلكَ أوجَبُ لِلحُجَّةِ و أصلَحُ لِلرَّعِيَّةِ .

امام على عليه السلام ـ در همان فرمان ـ نوشت : آنچه براى خود و خانواده ات دوست دارى، براى توده ملّت خود نيز دوست بدار و آنچه براى خود و خانواده ات نمى پسندى براى آنان نيز مپسند؛ زيرا كه اين كار حجّت را تمامتر مى كند، و در اصلاح ملّت مؤثّرتر است.

نمایش منبع

الإمامُ الصّادق عليه السلام : قالَ أميرُ المؤمنينَ عليه السلام لِعُمرَ بنِ الخَطّابِ : ثَلاثٌ إن حَفِظتَهُنَّ و عَمِلتَ بِهِنَّ كَفَتكَ ما سِواهُنَّ ، و إن تَرَكتَهُنَّ لَم يَنفَعْكَ شيءٌ سِواهُنَّ . قالَ : و ما هُنَّ يا أبا الحَسَنِ ؟ قالَ : إقامَةُ الحُدودِ علَى القَريبِ و البَعيدِ ، و الحُكمُ بكِتابِ اللّه ِ في الرِّضا و السُّخطِ ، و القَسْمُ بِالعَدلِ بَينَ الأحمَرِ و الأسوَدِ . فقالَ لَهُ عُمَر : لَعَمري لَقَد أوجَزتَ و أبلَغتَ .

امام صادق عليه السلام : امام على عليه السلام به عمر بن خطّاب فرمود : سه چيز است كه اگر آنها را به خاطر سپارى و به كار بندى به چيز ديگرى نياز نخواهى داشت و اگر آنها را فرو گذارى، هيچ چيز ديگرى سودت نبخشد. عمر گفت: آنها چيست اى ابا الحسن؟ فرمود: جارى ساختن حدود و كيفرها درباره خويش و بيگانه، حكم كردن بر اساس كتاب خدا در حال خشنودى و خشم و تقسيم عادلانه [بيت المال] ميان سرخ و سفيد. عمر گفت: به جانم سوگند كه كوتاه و رسا گفتى.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : ثَلاثَةٌ تَجِبُ على السُّلطانِ لِلخاصَّةِ و العامَّةِ : مُكافأةُ المُحسِنِ بالإحسانِ لِيَزدادُوا رَغبَةً فيهِ ، و تَغَمُّدُ ذُنوبِ المُسيءِ لِيَتُوبَ و يَرجِعَ عَن غَيِّهِ (عَتبِهِ) ، و تَألُّفُهُم جَميعا بالإحسانِ و الإنصافِ .

امام صادق عليه السلام : سه چيز است كه بر زمامدار واجب است درباره خواص و عوام رعايت كند: پاداش نيكوكار را به نيكى دادن تا رغبت مردم به كارهاى نيك افزون شود، پوشاندن گناهان بدكار تا توبه كند و از گمراهى و انحراف خود برگردد و ايجاد الفت ميان همه آنان از طريق احسان و رعايت انصاف و داد.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : لَيسَ يُحَبُّ لِلمُلوكِ أن يُفَرِّطوا في ثَلاثٍ : في حِفظِ الثُّغورِ ، و تَفَقُّدِ المَظالِمِ ، و اختِيارِ الصّالِحينَ لأعمالِهِم .

امام صادق عليه السلام : براى حكمرانان پسنديده نيست كه در سه كار كوتاهى ورزند: حفظ مرزها، رسيدگى به مظالم و حقوق پايمال شده مردم و انتخاب افراد شايسته براى كارهاى خود.

نمایش منبع