تفسير مردانگى

كنز العمّال : قالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ـ لِرجُلٍ مِن ثَقيفٍ ـ : يا أخا ثَقيفٍ ، ما المُروءةُ فيكُم ؟ قالَ : يا رسولَ اللّه ِ، الإنصافُ و الإصلاحُ . قالَ : و كذلكَ هِي فينا .

كنز العمّال : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به مردى از قبيله ثقيف ـ فرمود : اى مرد ثقفى! در ميان شما مردانگى به چيست؟ عرض كرد: اى رسول خدا! به انصاف داشتن و اصلاح. حضرت فرمود: در ميان ما نيز چنين است.

نمایش منبع

تاريخ اليعقوبي : قال [رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ]لرجُلٍ مِن ثَقيفٍ : ما المُروءَةُ فيكُم ؟ فقالَ : الصَّلاحُ في الدِّينِ ، و إصلاحُ المَعيشَةِ ، و سَخاءُ النَّفسِ ، و حُسنُ الخُلقِ ، فقالَ : كذلكَ هِي فِينا .

تاريخ يعقوبى: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله خطاب به مردى از قبيله ثقيف فرمود : در ميان شما مردانگى به چيست؟ عرض كرد: به درست بودن در دين و بهبود معاش و سخاوت نفْس و خوش خويى. حضرت فرمود: در ميان ما نيز مردانگى همين است.

نمایش منبع

الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ لَمّا سُئلَ عَنِ المُروءَةِ ـ : لا تَفعَلُ شيئا في السِّرِّ تَستَحيي مِنهُ في العَلانِيَةِ .

امام على عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال : مردانگى چيست؟ ـ فرمود : اين كه در نهان كارى نكنى كه آشكارا از انجام آن شرم داشته باشى.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : المُروءَةُ العَدلُ في الإمرَةِ ، و العَفوُ مَع القُدرَةِ ، و المُواساةُ في العِشرَةِ . .

امام على عليه السلام : مردانگى، دادگرى در حكومت است و گذشت در عين داشتن توانايى [بر انتقام] و داشتن حسّ همدردى در زندگى.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : المُروءَةُ اجتِنابُ الدَّنِيَّةِ .

امام على عليه السلام : مردانگى، دورى كردن از پستى است.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : المُروءَةُ إنجازُ الوَعدِ .

امام على عليه السلام : مردانگى، وفا كردن به وعده است.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : المُروءَةُ اجتِنابُ الرّجُلِ ما يَشينُهُ ، و اكتِسابُهُ ما يَزينُهُ .

امام على عليه السلام : مردانگى، دورى كردن مرد است از آنچه مايه ننگ اوست و به دست آوردن چيزهايى كه باعث آراستگى اوست.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : المُروءَةُ تَعهُّدُ ذَوي الأرحامِ .

امام على عليه السلام : مردانگى، رسيدگى به خويشاوندان است.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : المُروءَةُ بَثُّ المَعروفِ ، و قِرَى الضُّيوفِ .

امام على عليه السلام : مردانگى، بذل احسان است و پذيرايى از ميهمان.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : على قَدرِ المُروءَةِ تكونُ السَّخاوَةُ .

امام على عليه السلام : سخاوت، به اندازه مردانگى بستگى دارد.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : المُروءَةُ القَناعَةُ و التَّجَمُّلُ .

امام على عليه السلام : مردانگى، قناعت است و آراستگى (آبرو دارى و شكيبايى در برابر دشوارى ها).

نمایش منبع

عنه عليه السلام : التَّجَمُّلُ مُروءَةٌ ظاهِرَةٌ .

امام على عليه السلام : آراستگى (آبرو دارى و شكيبايى در برابر سختى ها) مروّتى آشكار است.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : مَن أماتَ شَهوَتَهُ أحيى مُروءَتَهُ .

امام على عليه السلام : هر كه شهوت خود را بميراند، مروّتش را زنده گردانَد.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : حَسَبُ الرّجُلِ عَقلُهُ ، و مُروءَتُهُ خُلقُهُ .

امام على عليه السلام : ارجمندى مَرد، خرد اوست و مروّت او، خوىِ [خوش] او.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : ثلاثٌ فيهِنَّ المُروءَةُ : غَضُّ الطَّرْفِ ، و غَضُّ الصَّوتِ ، و مَشيُ القَصدِ .

امام على عليه السلام : مردانگى در سه چيز است: پائين انداختن نگاه، پايين آوردن صدا و راه رفتن با اعتدال.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : ثلاثةٌ هُنَّ المُروءَةُ : جُودٌ مَع قِلَّةٍ ، و احتِمالٌ مِن غَيرِ مَذلَّةٍ ، و تَعفُّفٌ عَنِ المَسألَةِ .

امام على عليه السلام : سه خصلت ، مردانگى است : بخشندگى در تنگدستى، تحمّل بى آن كه با خوارى همراه باشد و خويشتندارى از نياز خواهى.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : نِظامُ المُروءَةِ في مُجاهَدَةِ أخيكَ على طاعَةِ اللّه ِ سبحانَهُ ، و صَدِّهِ عَن مَعاصيهِ ، و أن يَكثُرَ على ذلكَ مَلامُهُ .

امام على عليه السلام : آيين مردانگى در اين است كه با برادرت براى [وا داشتن او به ]طاعت خدا و بازداشتنش از معاصى او مبارزه كنى و اين كه در اين باره (ترك طاعت و ارتكاب معاصى) او را بسيار سرزنش نمايى.

نمایش منبع

كنز العمّال : مرّ عليُّ بنُ أبي طالب عليه السلام بفتيان من قُريشٍ يَتَذاكَرونَ المُروءَةَ، فسألهم : ما تَذاكَرونَ ؟ قالوا : المُروءَةَ ، فقالَ : على الإنصافِ و التَّفضُّلِ .

كنز العمّال : امام على عليه السلام به جوانانى از قريش كه درباره مردانگى گفتگو مى كردند برخورد كرد، از آنها سؤال كرد : از چه سخن مى گوييد؟ عرض كردند: از مردانگى. حضرت فرمود: [مردانگى] به انصاف و احسان است.

نمایش منبع

كنز العمّال عن عليٍّ عليه السلام : أنّه مَرُّ على قَومٍ يَتَحَدّثونَ، فقالَ : فيمَ أنتُم ؟ فقالوا: نَتَذاكَرُ المُروءَةَ، فقالَ: أ وَ ما كَفاكُمُ اللّه ُ في كِتابهِ إذ يقولُ: «إنَ اللّه َ يأمُرُ بالعَدْلِ و الإحْسانِ» . ؟! فالعَدلُ الإنصافُ ، و الإحسانُ التَّفَضُّلُ ، فما بَعدَ هذا ؟! .

كنز العمّال : امام على عليه السلام به گروهى كه با يكديگر سخن مى گفتند برخورد كرد و فرمود : چه مى كنيد؟ عرض كردند: درباره مردانگى گفتگو مى كنيم. فرمود: آيا خداوند در كتاب خود پاسخ شما را نداده است، آن جا كه مى فرمايد: «همانا خداوند به عدل و احسان فرمان مى دهد؟» عدل، انصاف است و احسان تفضّل. پس از اين ها ديگر چه چيزى هست؟

نمایش منبع

الإمامُ الحسنُ عليه السلام ـ لَمّا سألَهُ مُعاويَةُ عَنِ الكَرَمِ و النَّجدَةِ و المُروءَةِ ـ أمّا الكَرَمُ فالتَّبَرُّعُ بالمَعروفِ ، و الإعطاءُ قَبلَ السّؤالِ ، و الإطعامُ في المَحْلِ ··· و أمّا المُروءَةُ فحِفظُ الرّجُلِ دِينَهُ ، و إحرازُهُ نَفسَهُ مِن الدَّنَسِ ، و قِيامُهُ بضَيعَتِهِ ، و أداءُ الحُقوقِ ، و إفشاءُ السّلامِ .

امام حسن عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال معاويه از بزرگوارى و دليرى و مردانگى ـ فرمود : امّا بزرگوارى (سخاوت) داوطلب شدن در احسان و نيكى است و دِهش پيش از خواهش و اطعام كردن در قحط سالى··· و اما مردانگى آن است كه آدمى دين خود را نگه دارد و خويشتن را از آلودگى حفظ كند و به املاكش رسيدگى كند و حقوق را بپردازد و به همگان سلام گويد.

نمایش منبع

عنه عليه السلام ـ لَمّا سُئلَ عَنِ المُروءَةِ ـ : حِفظُ الدِّينِ ، و إعزازُ النّفسِ ، و لِينُ الكَنَفِ ، و تَعَهُّدُ الصَّنيعَةِ ، و أداءُ الحُقوقِ ، و التَّحَبُّبُ إلَى النّاسِ .

امام حسن عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال از مردانگى ـ فرمود: حفظ دين و عزّت نفس و نرمش و مداومت بر نيكى و احسان و گزاردن حقوق و دوستى نمودن با مردم است.

نمایش منبع

عنه عليه السلام ـ أيضا ـ : شُحُّ الرّجُلِ على دِينِهِ ، و إصلاحُهُ مالَهُ ، و قِيامُهُ بالحُقوقِ .

امام حسن عليه السلام ـ در پاسخ به همان پرسش ـ فرمود: آزمندى مرد به دين خود و بهبود بخشيدن به دارايى اش و گزاردن حقوق.

نمایش منبع

عنه عليه السلام ـ أيضا ـ : العَفافُ في الدِّينِ ، و حُسنُ التَّقديرِ في المَعيشَةِ، و الصَّبرُ علَى النّائبَةِ .

امام حسن عليه السلام ـ در پاسخ به همان پرسش ـ فرمود: پاكى در دين و اندازه نگه داشتن (برنامه ريزى درست) در امر معاش و شكيبايى در برابر پيشامدهاى سخت.

نمایش منبع

الإمامُ الحسينُ عليه السلام : الوَفاءُ مُروءَةٌ .

امام حسين عليه السلام : وفادارى، مردانگى است.

نمایش منبع

تحف العقول : قال الإمامُ الباقرُ عليه السلام ـ لِمَن حَضَرَهُ ـ : ما المُروءَةُ ؟ فتَكلَّموا ، فقالَ عليه السلام : المُروءَةُ أن لا تَطمَعَ فتَذِلَّ ، و تَسألَ فتَقِلَّ ، و لا تَبخَلَ فتُشتَمَ ، و لا تَجهَلَ فتُخصَمَ .

تحف العقول : امام باقر عليه السلام ـ خطاب به كسانى كه در محضر ايشان بودند ـ فرمود : مروّت چيست؟ هر يك از آنان سخنى گفت. حضرت فرمود: مروّت آن است كه طمع نورزى، كه خوار مى شوى و دست سؤال دراز نكنى كه نادار مى گردى و بخل نورزى كه دشنام مى شنوى و جهل نورزى كه محكوم مى شوى.

نمایش منبع

الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ـ لَمّا سُئلَ عَنِ المُروءَةِ ـ : لا يَراكَ اللّه ُ حَيثُ نَهاكَ ، و لا يَفقِدُكَ مِن حَيثُ أمَرَكَ .

امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به پرسش: مردانگى چيست؟ ـ فرمود : اين كه خداوند تو را در جايى كه نهيت كرده است، حاضر نبيند و در آن جا كه فرمانت داده است، غايب نيابد.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : المُروءَةُ مُروءَتانِ : مُروءَةُ الحَضَرِ ، و مُروءَةُ السَّفَرِ ؛ فأمّا مُروءَةُ الحَضَرِ فَتِلاوَةُ القُرآنِ ، و حُضورُ المَساجِدِ ، و صُحبَةُ أهلِ الخَيرِ ، و النَّظَرُ في الفِقهِ . و أمّا مُروءَةُ السَّفَرِ فبَذلُ الزّادِ، و المِزاحُ فيغَيرِ ما يُسخِطُ اللّه َ ، و قِلَّةُ الخِلافِ على مَن صَحِبَكَ ، و تَركُ الرِّوايَةِ علَيهِم إذا أنتَ فارَقتَهُم .

امام صادق عليه السلام : مردانگى دو تاست: مردانگى در حَضَر و مردانگى در سفر. اما مردانگى در حضر، تلاوت قرآن است و حاضر شدن در مساجد و همنشينى با نيكان و انديشيدن در فقه (مسائل دين) و اما مردانگى در سفر، بخشيدن از توشه است و شوخى كردن در آنچه كه موجب خشم خدا نشود و كمتر ناسازگارى كردن با همسفرت و اين كه وقتى از همسفرانت جدا شدى بر ضدّ آنها چيزى نقل نكنى.

نمایش منبع