انواع گمراهى

الإمامُ عليٌّ عليه السلام : الضَّلالَةُ على وُجوهٍ : فمِنهُ مَحمودٌ، و مِنهُ مَذمومٌ، و مِنهُ ما ليسَ بمَحمودٍ و لا مَذمومٍ، و مِنهُ ضَلالُ النِّسيانِ :
فأمّا الضَّلالُ المَحمودُ ـ و هُو المَنسوبُ إلى اللّه ِ تعالى ـ كقولِهِ : «يُضِلُّ اللّه ُ مَن يَشاءُ» .هُو ضَلالُهُم عن طريقِ الجَنَّةِ بفِعلِهِم
و المَذمومُ هُو قولُهُ تعالى : «و أضَلَّهُـمُ السّامِرِيُّ» . «و أضَلَّ فِرعَونُ قَومَهُ و ما هَدى» .و مِثلُ ذلكَ كثيرٌ
و أمّا الضَّلالُ المَنسوبُ إلى الأصنامِ فقولُهُ في قِصّةِ إبراهيمَ : «و اجْنُبْنِي و بَنِيَّ أن نَعبُدَ الأصنامَ * رَبِّ إنَّهُنَّ أضْلَلْنَ كثيرا مِن الناسِ ···» .و الأصنامُ لا يُضلِلْنَ أحَدا على الحَقيقَةِ، إنّما ضَلَّ الناسُ بها و كَفَرُوا حينَ عَبَدُوها مِن دُونِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ
و أمّا الضَّلالُ الذي هو النِّسيانُ فهُو قولُهُ تعالى : «أنْ تَضِلَّ إحداهُما فَتُذَكِّرَ إحداهُما الاُخْرى» .
و قد ذَكَرَ اللّه ُ تعالى الضَّلالَ في مواضعَ مِن كتابِهِ فمِنهُم .ما نَسَبَهُ إلى نَبِيِّهِ على ظاهِرِ اللفظِ كقَولِهِ سبحانَهُ : «و وَجَدَكَ ضالاًّ فَهَدى» .مَعناهُ : وَجَدناكَ في قَومٍ لا يَعرِفُونَ نُبُوَّتَكَ فَهَدَيناهُم بِكَ .

امام على عليه السلام : گمراهى چند گونه است : گونه اى از آن ستوده است و گونه اى نكوهيده و گونه اى نه ستوده است و نه نكوهيده و گونه اى از آن گمراهى و فراموشى است ؛ گمراهى ستوده، همان است كه منسوب به خداوند متعال است؛ مانند آن كه مى فرمايد : «خداوند هركه را بخواهد گمراه مى كند» يعنى، خداوند به سبب اعمال و كردارهاى [بد ]بندگان، آنان را از راه بهشت به در مى برد
گمراهى نكوهيده، از قبيل اين سخن خداوند متعال است كه : «سامرى آنان را گمراه كرد»، «فرعون قوم خود را گمراه كرد و هدايت نكرد» و امثال اينها زياد است
و امّا گمراهى منسوب به بتها ؛ نمونه اش اين سخن خداست در داستان ابراهيم : «من و فرزندانم را از پرستش بتان دور نگه دار . پروردگارا ! آنها [بتان ]بسيارى از مردم را گمراه ساختند ···» . حقيقت آن است كه بتها كسى را گمراه نمى كنند ، بلكه اين خود مردمند كه با پرستش آنها به جاى خداوند عزّ و جلّ ، گمراه و كافر مى شوند
و اما آن گمراهى كه فراموشى است ، نمونه اش اين سخن خداوند متعال است : «تا اگر يكيشان گمراه شد [و از ياد برد ]يكى ديگر از آنها به او ياد آورى كند» . خداوند متعال در جاهايى از كتاب خود از گمراهى ياد كرده است . برخى از آنها گمراهيى است كه به ظاهر لفظ به پيامبر خود نسبت مى دهد مثلاً مى فرمايد : «و تو را گمراه يافت ، پس هدايت كرد» يعنى ، تو را در ميان مردمى يافت كه نبوّتت را نمى شناختند ، پس آنان را به تو راهنمايى فرمود .

نمایش منبع