خودشناسى

قرآن:
«وَ لَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِى ءَادَمَ وَحَمَلْنَـهُمْ فِى الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْنَـهُم مِّنَ الطَّيِّبَـتِت وَ فَضَّلْنَـهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلاً» .

(و به راستى ، ما فرزندان آدم را گرامى داشتيم ، و آنان را در خشكى و دريا نشانديم ، و از چيزهاى پاكيزه به ايشان روزى داديم و آنها را بر بسيارى از آفريده هاى خود ، برترىِ آشكار داديم)

. الإمام علي عليه السلام : أفضَلُ الحِكَمِةَ معرِفَةُ الإِنسانِ نَفسَهُ.

امام على عليه السلام : برترين حكمت ، خودشناسىِ انسان است .

نمایش منبع

عنه عليه السلام : مَن عَرَفَ نَفسَهُ فَقَدِ انتَهى إلى غايَةِ كُلِّ مَعرِفَةٍ وعِلمٍ.

امام على عليه السلام : آن كه خود را بشناسد ، به بالاترين قلّه دانش و معرفت ، رسيده است .

نمایش منبع

عنه عليه السلام : أعظَمُ الجَهلِ جَهلُ الإِنسانِ أمرَ نَفسِهِ.

امام على عليه السلام : بدترين نادانى ، ناآگاهى انسان به خويشتن است .

نمایش منبع

عنه عليه السلام : مَن لَم يَعرِف نَفسَهُ بَعُدَ عَن سَبيلِ النَّجاةِ ، وَخَبَطَ فِي الضَّلالِ وَالجَهالاتِ.

امام على عليه السلام : آن كه خود را نشناسد ، از راه رستگارى دور مى شود و در گم راهى و نادانى ها فرو مى رود .

نمایش منبع

عنه عليه السلام : عَجِبتُ لِمَن يُنشِدُ ضالَّتَهُ و قَد أضَلَّ نَفسَهُ فَلايَطلُبُها .

امام على عليه السلام : در شگفتم از آن كه در پىِ گمشده اش مى گردد ؛ ولى خود را گم كرده و آن را نمى جويد .

نمایش منبع

عنه عليه السلام : مَن عَرَفَ نَفسَهُ جاهَدَها و مَن جَهِلَ نَفسَهُ أهمَلَها .

امام على عليه السلام : آن كه خود را بشناسد ، با نفس خويش ، جهاد مى كند و آن كه آن را نشناسد ، رهايش مى سازد .

نمایش منبع

عنه عليه السلام : مَن عَرَفَ قَدرَ نَفسِهِ لَم يُهِنها بِالفانِياتِ .

امام على عليه السلام : آن كه شـأن خـود را بشناسـد ، آن را با كارهاى فانى ، خـوار نمى سازد .

نمایش منبع

عنه عليه السلام : مَن عَرَفَ نَفسَهُ عَرَفَ رَبَّهُ .

امام على عليه السلام : آن كه خود را بشناسد ، پروردگارش را شناخته است .

نمایش منبع

عنه عليه السلام : عَجِبتُ لِمَن يَجهَلُ نَفسَهُ كَيفَ يَعرِفُ رَبَّهُ .

امام على عليه السلام : در شگفتم از آن كه خود را نمى شناسد ، چگونه پروردگارش را مى شناسد؟

نمایش منبع

عنه عليه السلام ـ فيما نسب إليه ـ : خُلِقَ الإِنسانُ ذا نَفسٍ ناطِقَةٍ ، إن زَكّاها بِالعِلمِ وَالعَمَلِ فَقَد شابَهَت جَواهِرَ أوائِلِ عِلَلِها ، وإذَا اعتَدَلَ مِزاجُها وفارَقَتِ الأضدادَ ، فَقَد شارَكَ بِهَا السَّبعَ الشِّدادَ .

امام على عليه السلام : ـ در روايتى منسوب به ايشان ـ : [خداوند ،] آدمى را ، داراى نفس ناطقه (دريابنده) آفريده است . اگر آن را با علم و عمل رشد دهد ، مانند گوهرهاى (يا علّت هاى) نخستين خود خواهد شد و اگر مزاج وى معتدل شود و از اضداد ، جدايى گزيند ، هر آينه با آن نفس ناطقه ، شريكِ آن هفت آسمانِ محكم خواهد شد .

نمایش منبع

الإمام الصادق عليه السلام : ـ وقَد سَأَلَهُ عَبدُاللّه ِ بنُ سِنانٍ المَلائِكَةكُ أفضَلُ أم بَنو آدَمَ؟ ـ : قالَ أميرُالمُؤمِنينَ عَلِيُ بنُ أبي طالِبٍ عليه السلام : إنَّ اللّه َ عز و جلرَكَّبَ فِي المَلائِكَةكِ عَقلاً بِلا شَهوَةٍ ، ورَكَّبَ فِي البَهائِمِ شَهوَةً بِلا عَقلٍ ، وَرَكَّبَ في بَني آدَمَ كِلَيهِما ، فَمَن غَلَبَ عَقلُهُ شَهوَتَهُ فَهُوَ خَيرٌ مِنَ المَلائِكَةكِ ، وَمَن غَلَبَت شَهوَتُهُ عَقلَهُ فَهُوَ شَرٌّ مِنَ البَهائِمِ .

امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ عبد اللّه بن سنان كه پرسيد : فرشتگان برترند يا فرزندان آدم؟ ـ : امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه السلام فرمود : «خداى عز و جلفرشتگان را از عقلِ بدون شهوت آفريد و چارپايان را از شهوتِ بدون عقل ، خلق كرد و در انسان ، هر دو را به هم آميخت . پس ، هر كه عقلش بر شهوتش پيروز شود ، از فرشتگان بهتر است و هر كه شهوتش بر عقلش پيروز گردد ، از چارپايان ، بدتر است .

نمایش منبع