۱۶۴۰ ـ نكوهش ستايش

رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إيّاكُم والمَدحَ ؛ فإنّهُ الذَّبحُ .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : از مدح و ستايش بپرهيزيد، كه آن سر بريدن است.

نمایش منبع

عنه صلى الله عليه و آله : لَو مَشى رجُلٌ إلى رجُلٍ بسِكِّينٍ مُرهَفٍ كانَ خَيرا لَهُ مِن أن يُثني علَيهِ في وَجهِهِ .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اگر مردى با كاردى تيز و بُرّان به مردى حمله كند، براى او بهتر است تا اين كه رو به رويش او را بستايد.

نمایش منبع

عنه صلى الله عليه و آله : حُبُّ الإطراءِ والثّناءِ يُعمي ويُصِمُ عَنِ الدِّينِ ، ويَدَعُ الدِّيارَ بَلاقِعَ .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : دوست داشتن مدح و ثناى مبالغه آميز [ممدوح را] از دين كور و كر مى سازد وخانه ها را [از اهلش ]خالى مى كند.

نمایش منبع

سنن ابن ماجة عن المقداد بن عمرو : أمَرَنارسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله أن نَحثُوَ في وُجوهِ المَدّاحِينَ التُّرابَ .

سنن ابن ماجة به نقل از مقداد بن عمرو : رسول خدا صلى الله عليه و آله به ما فرمود كه به صورت مدح گويان خاك بپاشيم.

نمایش منبع

كنز العمّال عن أبي موسى : إنّ رجُلاً مَدَحَ رجُلاً عِندَ النَّبيِّ صلى الله عليه و آله ، فقالَ صلى الله عليه و آله : لا تُسمِعْهُ فتُهلِكَهُ ، لَو سَمِعَكَ لَم يُفلِحْ .

كنز العمّال به نقل از ابو موسى : مردى درحضور پيامبر صلى الله عليه و آله از مردى تعريف و ستايش كرد؛ رسول خدا فرمود: اين حرف ها را به گوشش نرسان كه او را هلاك مى كنى. اگر [اين تعريف و ستايشها را] از تو بشنود رستگار نمى شود.

نمایش منبع

الإمامُ عليٌّ عليه السلام : أيُّها النّاسُ ، اعلَموا أنّهُ ليسَ بعاقِلٍ مَنِ انزَعَجَ مِن قَولِ الزُّورِ فيهِ ، ولابحَكيمٍ مَن رَضِيَ بثَناءِ الجاهِلِ علَيهِ .

امام على عليه السلام : اى مردم! بدانيد كه هر كس از سخن دروغ و ناحقّ درباره خود رنجيده شود، خردمند نيست و هر كس از مدح و ثناى نادان درباره خود خوشحال شود، حكيم نمى باشد.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : إذا مَدَحتَ فاختَصِرْ ، إذا ذَمَمتَ فاقتَصِرْ .

امام على عليه السلام : هر گاه ستودى مختصر كن . هرگاه نكوهيدى كوتاه كن .

نمایش منبع

عنه عليه السلام : وقَد كَرِهتُ أن يكونَ جالَ في ظنِّكُم أنّي اُحِبُّ الإطراءَ واستِماعَ الثَّناءِ ، ولَستُ ـ بحَمدِ اللّه ِ ـ كذلكَ . ولَو كُنتُ اُحِبُّ أن يقالَ ذلكَ لَتَرَكتُهُ انحِطاطا للّه ِ سبحانَهُ عن تَناوُلِ ما هُو أحَقُّ بهِ مِن العَظَمَةِ والكِبرياءِ ، ورُبَّما استَحلى النّاسُ الثَّناءَ بَعدَ البَلاءِ ، فلا تُثنوا علَيَّ بجَميلِ ثَناءٍ لإخراجي نَفسي إلَى اللّه ِ سبحانَهُ وإلَيكُم مِن التَّقيَّةِ (البَقيَّةِ) في حُقوقٍ لَم أفرُغْ مِن أدائها وفَرائضَ لابُدَّ مِن إمضائها، فلا تُكَلِّموني بما تُكَلَّمُ بهِ الجَبابِرَةُ ، ولا تَتَحَفَّظوا مِنّي بما يُتَحَفَّظُ بهِ عِندَ أهلِ البادِرَةِ ، ولا تُخالِطوني بالمُصانَعَةِ .

امام على عليه السلام : خوش ندارم حتى در ذهن شما بگذرد كه من ستايش اغراق آميز و شنيدن مدح و ثنا را دوست دارم. من ـ بحمد اللّه ـ چنين نيستم. و اگر هم [به فرض ]دوست مى داشتم كه مرا مدح و ثنا گويند، اين ميل را به خاطر خضوع در برابر خداوند پاك كه به عظمت و كبريايى زيبنده تر است، رها مى كردم. ممكن است مردم مدح و ستايش را پس از تحمل رنج و مشقّت [در كارى ]شيرين بيابند. اما شما مرا مدح و ثنا نگوييد؛ زيرا [اين كه مى بينيد خود را به رنج و سختى مى افكنم براى اين است كه ]مى خواهم خود را از مسؤوليت حقوقى كه از جانب خدا و شما بر گردنم هست خارج سازم؛ حقوقى كه هنوز از انجام آنها فراغت نيافته ام و واجبات و وظايفى كه بايد به جا آورم. پس آن گونه كه با زمامداران گردنكش سخن مى گويند، با من سخن مگوييد و محافظه كارى هايى كه در حضور فرمانروايان عصبانى مى شود در حضور من به جا نياوريد و با ظاهرسازى و تملّق با من رفتار ننماييد.

نمایش منبع

عنه عليه السلام ـ لَمّا مَدَحَهُ قَومٌ في وَجهِهِ ـ : اللّهُمّ إنّكَ أعلَمُ بي مِن نَفسي ، وأنا أعلَمُ بنَفسي مِنهُم . اللّهُمّ اجعَلْنا خَيرا مِمّا يَظُنّونَ ، واغفِرْ لَنا ما لا يَعلَمونَ .

امام على عليه السلام ـ هنگامى كه عده اى در حضور امام او را ستودند ـ گفت : خدايا! تو مرا بهتر از خودم مى شناسى ومن خود را بهتر از آنان مى شناسم. خدايا! ما را بهتر از آن چيزى قرار ده كه آنان گمان مى كنند و آنچه را هم كه درباره ما نمى دانند بر ما ببخشاى.

نمایش منبع

الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام : المؤمنُ يَصمُتُ لِيَسلَمَ ، ويَنطِقُ لِيَغنَمَ... إن زُكِّيَ خافَ مِمّا يَقولونَ ، ويَستَغفِرُ اللّه َ لِما لايَعلمونَ ، لايَغِرُّهُ قَولُ مَن جَهِلَهُ ، ويَخافُ إحصاءَ ما عَمِلَهُ .

امام زين العابدين عليه السلام : مؤمن خاموش مى ماند، تا سالم ماند و سخن مى گويد، تا سود برد... اگر به پاكى ستوده شود، از آنچه مى گويند هراسان مى شود و از آنچه كه نمى دانند، از خداوند آمرزش مى طلبد. سخن كسى كه او را نمى شناسد [و مى ستايدش ]فريبش نمى دهد و از برشمردن اعمالش [در آخرت ]مى ترسد.

نمایش منبع