كليات حقوق برادران

امام سجاد عليه السلام : امّا حقّ دوست آميزگار ، آن است كه او را فريفته اش نكنى ، به او نيرنگ نزنى ، او را تكذيب نكنى ، او را غافل نسازى ، او را نفريبى و همچون دشمن كه بر ضدّ رقيب خود مى كوشد ، بر ضدّش نكوشى و اگر به تو اعتماد كرد ، هرچه مى توانى برايش انجام دهى و بدانى كه فريفتن آن كه به شخص اعتماد كرده است ، [گناهش مانند ]ربا خوارى است .

امام سجاد عليه السلام : امّا حقّ هم صحبت ، آن است كه هرچه مى توانى به او خوبى كنى ، وگرنه ، دست كم ، انصاف را مراعات كنى و همان گونه كه تو را گرامى مى دارد ، گرامى اش بدارى و آن گونه كه تو را حفظ مى كند ، حفظش كنى، و در هيچ كَرَمى بر تو پيش دستى نكند و اگر چنين كرد ، آن را جبران كنى و در برآوردن حقّ دوستى او كوتاهى نكنى . بر خود ، لازم بدانى كه نيكخواه و حامى و پشتيبان او در فرمانبرى پروردگارش باشى و او را در آنچه به نافرمانىِ پروردگارش نمى انجامد ، يارى دهى و براى او مايه رحمت باشى ، نه مايه رنج .

الكافى ـ به نقل از ابراهيم بن عمر يمانى، از امام صادق عليه السلامـ : «حقّ مسلمان بر مسلمان ، آن است كه خود ، سير نباشد و برادرش گرسنه ؛ خود ، سيراب نباشد و برادرش تشنه ، و خود ، پوشيده نباشد و برادرش برهنه . چه قدر حقّ مسلمان بر برادر مسلمانش بزرگ است!» .
نيز حضرت فرمود : «آنچه را براى خود دوست دارى ، براى برادرِ مسلمانت دوست بدار . هرگاه نيازمند شدى ، از او درخواست كن و اگر از تو چيزى درخواست كرد ، به او ببخش . در نيكى به او تأخير مكن و او نيز تأخير ميندازد . پشتيبان او باش كه او پشتيبان توست . هرگاه غايب گشت ، او را در غيابش حفظ كن و هرگاه حضور يافت ، به ديدارش شتاب . بزرگش شمار و گرامى اش دار كه او از توست و تو از اويى . اگر تو را توبيخ كرد ، تا از او عذرِ تقصير نخواسته اى ، از او جدا نشو . اگر خيرى به او رسيد ، خدا را سپاسْ گوى و اگر مبتلا شد ، حمايتش كن و اگر برايش دامى چيده شد ، او را يارى ده» .

امام صادق عليه السلام : دوستى ، جز با صفات و حدود آن ، راست نمى آيد و هركه همه يا بخشى از آنها در او بود ، عنوان دوست بر او بنه و اگر هيچ يك از آنها در او نبود ، هرگز عنوان دوست بر او منه .
نخستين حدّ دوستى ، آن است كه آشكار و نهانِ دوست ، برايت يكى باشد .
دومْ آن كه زيورِ تو را زيور خود و نقص تو را نقصِ خود بداند .
سومْ آن كه مال و مقام ، دوستى او را نسبت به تو تغيير ندهد .
چهارمْ آن كه آنچه را در اختيار دارد ، از تو باز ندارد .
پنجم ـ كه عصاره همه اين صفات است ـ ، آن كه تو را در گرفتارى ها رها نكند .

امام صادق عليه السلام : بر عيب هاى آن كه به دوستى شما روى آورده است ، طعنه مزنيد و او را به سبب كار زشتى كه از او سر مى زند ، از دوستى خود ، باز مداريد ، كه اين كار ، از اخلاق پيامبر خدا و دوستانش نيست .