انواع دوستان

امام على عليه السلام : دوستانت سه گونه اند و دشمنانت [نيز] سه گونه . امّا دوستانت
[عبارت اند از] : دوستت ، دوستِ دوستت و دشمنِ دشمنت . دشمنانت [نيز عبارت اند از] : دشمنت ، دشمنِ دوستت و دوستِ دشمنت .

تحف العقول : [امام حسين عليه السلام ]فرمود : «برادران ، چهار گونه اند : برادرى كه [دوستى اش ]به سود تو و اوست ؛ و برادرى كه به سود توست ؛ و برادرى كه به زيان توست ؛ و برادرى كه نه به سود توست و نه به سود خودش» .
معناى اين سخن را از ايشان پرسيدند . حضرت فرمود : «برادرى كه به سود تو و خودش است ، آن برادرى است كه با برادرى خود ، خواستار ماندگارى برادرى است و مقصودش از برادرىِ خود ، ميراندن برادرى نيست . اين كس به سود تو و به سود خودش مى كوشد ؛ زيرا اگر برادرى كامل شود ، زندگىِ هر دو شيرين مى گردد و اگر برادرى كاستى گيرد ، [خوشى هر دو ]تباه مى گردد .
امّا برادرى كه به سود توست ، آن برادرى است كه خود را از حالت طمع به حالت رغبت در آورده است و چون به برادرى راغب است ، در [امور ]دنيا طمع نمى ورزد . پس با همه وجودش به تو سود مى رساند .
امّا برادرى كه به زيان توست ، آن برادرى است كه چشم انتظارِ گرفتارى هاى توست و با تو يكدل نيست و ميان مردم بر ضدّت دروغ مى بافد و حسودانه به چهره ات مى نگرد . پس لعنت [خداى ]يگانه بر او باد !
امّا برادرى كه نه به سود توست و نه به سود خودش ، همان است كه خداوند او را سرشار از حماقت كرده و از رحمت خويش دور ساخته است . پس او را مى بينى كه خودش را بر تو مقدّم مى دارد و آنچه را دارى ، آزمندانه براى خود مى خواهد» .