فايده يادگيرى دانش

أعلام الدين :أوصى لُقمانُ ابنَهُ فَقالَ : يا بُنَيَّ، تَعَلَّمِ العِلمَ وَالحِكمَةَ تَشرُف، فَإِنَّ الحِكمَةَ تَدُلُّ عَلَى الدّينِ ، وتُشَرِّفُ العَبدَ عَلَى الحُرِّ ، وتَرفَعُ المِسكينَ عَلَى الغَنِيِّ ، وتُقَدِّمُ الصَّغيرَ عَلَى الكَبيرِ ، وتُجلِسُ المِسكينَ مَجالِسَ المُلوكِ ، وتَزيدُ الشَّريفَ شَرَفاً ، وَالسَّيِّدَ سُؤدَدا ، وَالغَنِيَّ مَجداً .
وكَيفَ يَظُنُّ ابنُ آدَمَ أن يَتَهَيَّأَ لَهُ أمرُ دينِهِ ومَعيشَتِهِ بِغَيرِ حِكمَةٍ ، ولَن يُهَيِّئَ اللّه ُ عَزَّ وجَلَّ أمرَ الدُّنيا وَالآخِرَةِ إلاّ بِالحِكمَةِ ، ومَثَلُ الحِكمَةِ بِغَيرِ طاعَةٍ مَثَلُ الجَسَدِ بِغَيرِ نَفسٍ ، أو مَثَلُ الصَّعيدِ بِغَيرِ ماءٍ ، ولا صَلاحَ لِلجَسَدِ بِغَيرِ نَفسٍ ، ولا لِلصَّعيدِ بِغَيرِ ماءٍ ، ولا لِلحِكمَةِ بِغَيرِ طاعَةٍ .

أعلام الدين:لقمان به پسرش گفت: «اى پسرم! دانش و حكمت بياموز تا شرافت يابى؛ زيرا حكمت ، آدمى را به دين ره نمون مى شود و برده را بر آزاد شرافت مى دهد و نيازمند را بر توانگر رفعت مى بخشد و كوچك را بر بزرگْ مقدّم مى دارد و تهى دست را در جايگاه هاى پادشاهان مى نشاند و بر شرافت شريف و سيادت سيّد و عظمت غنى ، مى افزايد .
و چگونه آدميزاد گمان دارد كه كار دين و دنيايش ، با غير حكمت فراهم مى گردد، در حالى كه خداوند عز و جل كار دنيا و آخرت را جز با حكمت ، مهيّا نمى سازد؟! و مَثَل حكمتِ بدون طاعت، مانند جسم بى جان يا خاك بى آب است ، و جسم بى جان و خاك بى آب و حكمت بى طاعت، هيچ فايده اى ندارند» .

نمایش منبع

المواعظ العددية :قالَ لُقمانُ عليه السلام لاِبنِهِ : يا بُنَيَّ، إنَّ الحِكمَةَ تَعمَلُ عَشَرَةَ أشياءَ : أحَدُها تُحيِي القُلوبَ المَيتَةَ ، وتُجلِسُ المِسكينَ مَجالِسَ المُلوكِ ، وتُشَرِّفُ الوَضيعَ ، وتُحَرِّرُ العَبيدَ ، وتُؤوِي الغَريبَ ، وتُغنِي الفَقيرَ ، وتَزيدُ لِأَهلِ الشَّرَفِ شَرَفاً ، ولِلسَّيِّدِ سُؤدَدا ، وهِيَ أفضَلُ مِنَ المالِ ، وحِرزٌ مِنَ الخَوفِ ، ودِرعٌ فِى الحَربِ ، وبِضاعَةٌ حينَ يَربَحُ ، وهِيَ شَفيعَةٌ حينَ يَعتَريهِ الهَولُ ، وهِيَ دَليلَةٌ حينَ يَنتَهي بِهِ اليَقينُ ، وسُترَةٌ حينَ لا يَستُرُهُ ثَوبٌ .

المواعظ العدديّة :لقمان به پسرش گفت: «اى پسرم! حكمت ، ده تا كار انجام مى دهد: دل هاى مرده را زنده مى كند، بينوا را در جايگاه هاى پادشاهان مى نشاند، به فرومايه شرافت مى بخشد ، بردگان را آزاد مى سازد، به غريب پناه مى دهد، نيازمند را توانگر مى سازد، بر شرافتِ شريف و سيادت سيّد مى افزايد . و آن از مال بهتر است و مايه امان از ترس است. سپرى در جنگ است، و كالايى است كه سود مى كند . هنگامى كه ترس او را مى لرزاند، شفاعت كننده است، و هنگامى كه يقين به او مى رسد، راه نماست، و هنگامى كه پوشاكى او را نمى پوشانَد ، پوشاننده است» .

نمایش منبع

عرائس المجالس :قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ: يا بُنَيَّ ، اِلزَمِ الحِكمَةَ تُكرَم بِها، وأعِزَّها تُعَزَّ بِها ، وسَيِّدُ أخلاقِ الحِكمَةِ دينُ اللّه ِ عز و جل .

عرائس المجالس:لقمان به پسرش گفت: «اى پسرم! حكمت را با خود داشته باش تا با آن ، كرامت يابى، و آن را عزيز بدان تا با آن عزّت يابى . و سرور اخلاق حكيمانه ، [تسليم در برابر] دين خداوند عز و جل است » .

نمایش منبع

الفردوس بمأثور الخطاب عن عبد اللّه بن عبّاس ـ فيما قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ وهُوَ يَعِظُهُ ـ : يا بُنَيَّ، إن كانَ بَينَكَ وبَينَ العِلمِ بَحرٌ مِن نارٍ يُحرِقُكَ، وبَحرٌ مِن ماءٍ يُغرِقُكَ فَانفُذهُما إلَى العِلمِ حَتّى تَقتَبِسَهُ وتَعَلَّمَهُ؛ فَإِنَّ تَعَلُّمَ العِلمِ دَليلُ الإِنسانِ، وعِزُّ الإِنسانِ ، ومَنارُ الإِيمانِ، ودَعائِمُ الأَركانِ، ورِضَا الرَّحمنِ .

الفردوس بمأثور الخطاب ـ به نقل از عبد اللّه بن عبّاس ، درباره آنچه لقمان عليه السلام به پسرش گفت ، در حالى كه او را موعظه مى كرد ـ : اى پسرم! اگر ما بين تو و دانش ، دريايى از آتش باشد كه تو را مى سوزاند و دريايى از آب باشد كه تو را غرق مى كند، براى رسيدن به دانش ، آن دو را بشكاف تا دانش را به دست آورى و بياموزى؛ زيرا در آموختن دانش، راه نمايى و عزّت انسان است و نيز نشانه ايمان و پايه اركان [دين] و رضايت خداى رحمان .

نمایش منبع

إرشاد القلوب :مِن وَصِيَّةِ لُقمانَ عليه السلام لاِبنِهِ: يا بُنَيَّ، تَعَلَّم مِنَ العُلَماءِ ما جَهِلتَ، وعَلِّمِ النّاسَ ما عَلِمتَ تُذكَر بِذلِكَ فِي المَلَكوتِ .

إرشاد القلوب ـ از سفارش لقمان عليه السلام به پسرش ـ : اى پسرم! آنچه را كه نمى دانى ، از دانشمندان بياموز و آنچه را كه مى دانى ، به مردم بياموز تا در ملكوت ، از تو ياد گردد .

نمایش منبع