اقبال و ادبار دنيا
الإمام عليّ عليه السلام : إنَّ الدُّنيا رُبَّما أقبَلَت عَلَى الجاهِلِ بِالاِتِّفاقِ ، وأدبَرَت عَنِ العاقِلِ بِالاِستِحقاقِ ، فَإِن أتَتكَ مِنها سَهمَةٌ مَعَ جَهلٍ أو فاتَتكَ مِنها بُغيَةٌ مَعَ عَقلٍ ، فَإِيّاكَ
أن يَحمِلَكَ ذلِكَ عَلَى الرَّغبَةِ فِي الجَهلِ وَالزُّهدِ فِي العَقلِ ؛ فَإِنَّ ذلِكَ يُزري [ يقال : أزرى بأخيه إزراءً ؛ أي أدخَل عليه عَيْبا (تاج العروس : ج ۱۹ ص ۴۹۲ «زرى») . ] بِكَ ويُرديكَ [ رَدِيَ يَردَى : أي هَلَك . وأرداهُ غيره (الصحاح : ج ۶ ص ۲۳۵۵ «ردى») . ] . [ غرر الحكم : ح ۳۶۸۳ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۱۴۶ ح ۳۲۳۷ وفيه «بالإنفاق» بدل «بالاتّفاق» . ]
امام على عليه السلام : دنيا ، گاه تصادفاً به نادان روى مى آورد و به حق ، از خردمند بر مى گردد. پس اگر با وجود نادانى ات ، بهره اى از دنيا به تو رسيد يا با وجود خردمندى ات ، به مطلوبى از آن دست نيافتى، مبادا اين امر ، تو را وا دارد كه به
نادانى رغبت كنى و به خِرد و دانايى پشت نمايى كه اين ، تو را بى مقدار مى كند و به نابودى مى كشاند.
عنه عليه السلام : إذا أقبَلَتِ الدُّنيا عَلى أحَدٍ أَعارَتهُ مَحاسِنَ غَيرِهِ ، وإذا أدبَرَت عَنهُ سَلَبَتهُ مَحاسِنَ نَفسِهِ . [ نهج البلاغة : الحكمة ۹ ، عيون أخبار الرضا : ج ۲ ص ۱۳۰ ح ۱۱ عن إبراهيم بن العبّاس عن الإمام الرضا عن أبيه عليهماالسلام ، مشكاة الأنوار : ص ۴۶۹ ح ۱۵۶۹ ، نثر الدرّ : ج ۱ ص ۳۵۳ ، روضة الواعظين : ص ۴۸۸ والأربعة الأخيرة عن الإمام الصادق عليه السلام وفيها «أعطته» بدل «أعارته» ، جامع الأخبار : ص ۵۰۹ ح ۱۴۱۸ ، غرر الحكم : ح ۴۱۲۶ وفيه «كسته» بدل «أعارته» ، بحار الأنوار : ج ۷۵ ص ۳۵۷ ح ۷۱ . ]
امام على عليه السلام : هرگاه دنيا به كسى رو كند ، خوبى هاى ديگران را نيز به او عاريت مى دهد و هرگاه از او برگردد ، خوبى هاى خودش را هم از او مى گيرد.
الإمام الصادق عليه السلام : إذا أقبَلَت دُنيا قَومٍ كُسوا مَحاسِنَ غَيرِهِم ، وإذا أدبَرَت سُلِبوا مَحاسِنَ أنفُسِهِم . [ تحف العقول : ص ۳۸۲ ، بحار الأنوار : ج ۷۸ ص ۲۶۹ ح ۱۸۵ . ]
امام صادق عليه السلام : هرگاه دنيا به قومى رو كند ، خوبى هاى ديگران بر قامت آنان پوشانده مى شود و هرگاه پشت كند ، خوبى هاى خودشان هم از آنان رُبوده مى شود.
الإمام عليّ عليه السلام : إنَّ الدُّنيا تُقبِلُ إقبالَ الطّالِبِ ، وتُدبِرُ إدبارَ الهارِبِ ، وتَصِلُ مُواصَلَةَ المُلوكِ ، وتُفارِقُ مُفارَقَةَ العَجولِ . [ غرر الحكم : ح ۳۶۶۶ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۱۴۵ ح ۳۲۳۰ وفيه «الملول» بدل «الملوك» . ]
امام على عليه السلام : دنيا ، به سان شخص جوينده مى آيد و همانند شخص گريزنده مى رود و چون شاهان ، پيوند برقرار مى كند و مانند كسى كه عجله دارد ، جدا مى شود.
عنه عليه السلام ـ في وَصفِ الدُّنيا ـ: إن أقبَلَت غَرَّت ، وإن أدبَرَتَ ضَرَّت . [ مطالب السؤول : ص ۵۳ ؛ بحار الأنوار : ج ۷۸ ص ۲۳ ح ۸۸ . ]
امام على عليه السلام ـ در توصيف دنيا ـ : دنيا ، اگر روى آورد ، مى فريبد و اگر پشت كند ، زيان مى زند.
عنه عليه السلام ـ فِي الحِكَمِ المَنسوبَةِ إلَيهِ ـ : إذا أقبَلَتِ الدُّنيا أقبَلَت عَلى حِمارٍ قَطوفٍ [ القَطوف من الدوابّ وغيرها : البطيء (المصباح المنير : ص ۵۰۹ «قطف») . ] ، وإذا أدبَرَت أدبَرَت عَلَى البُراقِ [ البُراق : هي الدابّة التي ركبها رسول اللّه صلي الله عليه و آله ليلة الإسراء . قيل : سُمّي بذلك لسرعة حركته (النهاية : ج ۱ ص ۱۲۰ «برق») . ] . [ شرح نهج البلاغة : ج ۲۰ ص ۲۹۳ ح ۳۵۲ . ]
امام على عليه السلام ـ در حكمت هاى منسوب به ايشان ـ : دنيا وقتى مى آيد ، سوار بر الاغى كُند رو ، مى آيد و وقتى مى رود ، با بُراق [ بُراق: مركب پيامبر خدا در شب معراج . مى گويند: آن را «بُراق» گفته اند ، چون تند حركت مى كرده است (النهاية : ج ۱ ص ۱۲۰ «برق»). ] مى رود.
امام على عليه السلام ـ در ديوان منسوب به ايشان ـ :
- کتابخانه احادیث شیعه
- لیست کتابهای حدیث
- فهرست دنيا و آخرت ج۱
- اقبال و ادبار دنيا