امام على عليه السلام ـ در نكوهش ابليس ـ فرمود : به سبب آفرينش خود [از آتش] بر آدم فخر فروخت و به خاطر اصل و گوهرش عليه او عصبيّت ورزيد. پس، اين دشمن خدا پيشواى متعصّبان و سر سلسله مستكبران و خود بزرگ بينان است و همو عصبيّت را پايه گذارى كرد و بر سر رداى جبروتى و كبريا با خدا به كشمكش برخاست و جامه عزّت و نخوت [كه خاص خداوند است ]پوشيد و نقاب فروتنى را به دور افكند.
امام على عليه السلام : پس ، اگر چاره اى از داشتن تعصب نيست ، بايد تعصّبتان به خاطر خصلتهاى والاى انسانى و كردارهاى پسنديده و امور نيكويى باشد كه خاندانهاى شرافتمند و بزرگوار و دلير عرب و بزرگان و مهتران قبايل در آنها بر يكديگر برترى مى جستند ؛ با خلقهاى پسنديده و خردهاى بزرگ و مقامهاى بلند و آثار و رفتارهاى پسنديده . بنا بر اين ، براى خصلت هاى پسنديده تعصب به خرج دهيد ، خصلتهايى چون : نگاهداشت حق و حرمت همسايگى و پايبندى به عهد و پيمانها و فرمان بردن از نيكيها و مخالفت با تكبّر و گردنفرازى و اقدام به احسان و نيكوكارى و خويشتندارى از زورگويى و تجاوز و بزرگ شمردن قتل نفس و انصاف داشتن با مردم و فرو خوردن خشم و دورى از ايجاد تباهى در جامعه .
امام على عليه السلام ـ در مناجات ـ گفت : خدايا! براى خويشتندارى از گناه راهى جز نگهداشت تو نيست و رسيدن به كارهاى نيك جز با خواست تو ميسّر نمى باشد. پس، چگونه توانم به بهره اى دست يابم كه خواست تو بر آن نيست و چگونه خود را از گناه نگه دارم اگر نگهداشت تو به دادم نرسد؟
