احادیث امیرالمؤمنین علی علیه السلام

امام على عليه السلام : با برادرىِ خدايى است كه [درخت ]برادرى به بار مى نشيند .

صفحه اختصاصي حديث و آيات الإمام عليّ عليه السلام : إنَّ رَسولَ اللّه ِ صلي الله عليه و آله لَمّا هاجَرَ إلَى المَدينَةِ آخى بَينَ أصحابِهِ مِنَ المُهاجِرينَ وَالأَنصارِ ؛ جَعَلَ المَواريثَ عَلَى الاُخُوَّةِ فِي الدّينِ لا في ميراثِ الأَرحامِ ، وذلِكَ قَولُهُ تَعالى : «إِنَّ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَـهَدُواْ بِأَمْوَ لِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ ءَاوَواْ وَّنَصَرُواْ أُوْلَـئكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَآءُ بَعْضٍ» إلى قَولِهِ سُبحانَهُ : «وَالَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَمْ يُهَاجِرُواْ مَا لَكُم مِّن وَلَـيَتِهِم مِّن شَىْ ءٍ حَتَّى يُهَاجِرُواْ» حديث ، فَأَخرَجَ الأَقارِبَ مِنَ الميراثِ ، وأثبَتَهُ لِأَهلِ الهِجرَةِ وأهلِ الدّينِ خاصَّةً .
ثُمَّ عَطَفَ بِالقَولِ ، فَقالَ تَعالى : «وَالَّذِينَ كَفَرُواْ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَآءُ بَعْضٍ إِلاَّ تَفْعَلُوهُ تَكُن فِتْنَةٌ فِى الأَْرْضِ وَفَسَادٌ كَبِيرٌ » حديث ، فَكانَ مَن ماتَ مِنَ المُسلِمينَ يَصيرُ ميراثُهُ وتَرِكَتُهُ لِأَخيهِ فِي الدّينِ دونَ القَرابَةِ وَالرَّحِمِ الوَشيجَةِ . فَلَمّا قَوِيَ الإِسلامُ أنزَلَ اللّه ُ : «النَّبِىُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهِمْ وَ أَزْوَ جُهُو أُمَّهَـتُهُمْ وَأُوْلُواْ الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِى كِتَـبِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُهَـجِرِينَ إِلاَّ أَن تَفْعَلُواْ إِلَى أَوْلِيَآئكُم مَّعْرُوفًا كَانَ ذَ لِكَ فِى الْكِتَـبِ مَسْطُورًا » حديث ، فَهذا مَعنى نَسخِ آيَةِ الميراثِ . حديث

امام على عليه السلام : چون پيامبر خدا به مدينه آمد ، ميان ياران مهاجر و انصار خود ، پيمان برادرى برقرار ساخت و ميراثبرى را بر اساس برادرىِ دينى گذاشت ، نه بر اساس خويشاوندى. اين گفته خداوند متعال نيز اشاره به اين مطلب است : «كسانى كه ايمان آورده و هجرت كرده اند و در راه خدا با مال و جان خود ، جهاد نموده اند و كسانى كه [مهاجران را ]پناه داده و يارى كرده اند ، آنانْ خويشاوندان يكديگرند» ، تا آن جا كه خداوند سبحان مى فرمايد : «كسانى كه ايمان آورده اند ، ولى هجرت نكرده اند، خويشاوندان شما نيستند ، تا آن كه هجرت كنند» . بدين ترتيب، خويشاوندان [سببى و نَسَبى ]را از حكم ميراث ، خارج ساخت و آن را مخصوص اهل مهاجرت و خاصّ اهل دين قرار داد .
سپس خداوند متعال باز به اين مطلب بازگشت و فرمود : «آنان كه كفر ورزيدند ، خويشاوندان يكديگرند و اگر چنين نكنيد [و كافران را نيز ميراثبرِ خود قرار دهيد] ، فتنه و فساد بزرگى در زمين ، رخ خواهد داد» . در نتيجه ، اگر از مسلمانان كسى مى مُرد ، ميراث و آنچه برجاى مى نهاد ، تنها به برادر دينى اش مى رسيد، نه به خويشان و خويشاوندانِ نزديك.
چون اسلامْ نيرومند گشت، خداوند ، اين آيه را نازل ساخت : «پيامبر به مؤمنان ، از خودشان سزاوارتر است و زنانش ، مادران مؤمنان هستند و در كتاب خدا، خويشاوندان ، نسبت به يكديگر ، سزاوارتر از مؤمنان و مهاجران اند ، مگر آن كه بخواهيد به دوستان خود نيكى كنيد . اين حكم ، در كتاب خدا نوشته شده است» . اين است معناى نسخ آيه ميراث .

امام على عليه السلام : بر اساس برادرى در راه خداست كه دوستى به يكرنگى مى انجامد.

امام على عليه السلام : هركه مصاحبتش در راه خدا باشد ، مصاحبتش گرامى و دوستى اش راست و درست است .

امام على عليه السلام ـ در ديوان منسوب به ايشان آمده است ـ :

هر دوستىِ براى خدا ، به يكرنگى مى انجامد/
حال آن كه هيچ برادرى اى بر بنياد فسق،به يكرنگى نمى انجامد .

تا مرا مى بينند، دوستى را ادامه مى دهند /
و تا ديدار مى پايد ، دوستى پاينده است .

هرگاه از آنان بى نياز شوى ، دوستان هستند /
و چون مصيبتى دور شوم ، دشمنان اند .

و چون از يكى دور شوم ، با من دشمنى مى كند /
و چنان كيفرم مى دهد كه مرا بس باشد .

امام على عليه السلام : مردم ، برادران اند . پس هركه برادرى اش در جهت خدا نباشد ، در حقيقتْ دشمنى است ؛ و اين است گفتار خداوند عز و جل : «دوستان در آن روز ، دشمن يكديگرند ، جز پرهيزگاران» .

امام على عليه السلام : ايثار ، عالى ترين خصلت اخلاقى است .

امام على عليه السلام : ايثار ، خوى نيكان است.

امام على عليه السلام : ايثار ، بهترين احسان و بالاترين مرتبه ايمان است.