الهام

امام رضا عليه السلام : هرگاه خداوند، بنده اى را براى امور بندگانش برگزيند، براى اين كار سينه اش را گشاده گرداند و چشمه هاى حكمت به دل او سپارد و علم را به كمال بر او الهام كند و از اين پس ديگر در پاسخى درمانده نگردد و در (تشخيص) صواب، سرگشته نشود. او معصوم است و تأييد شده (از جانب خدا) و توفيق يافته و رهنمون گشته و از خطا و لغزش و افتادن در امان است. خداوند او را به اين امور اختصاص داده تا حجّت او بر بندگان خدا و گواه او بر خلقش باشد و «و اين فضل خداست كه به هر كه خواهد، دهد و خدا صاحب فضل بزرگ است».

حارث بن مغيره به نقل از امام صادق عليه السلام: عرض كردم: مرا از علم عالِمتان آگاه گردان. فرمود: ارثى است از پيامبر خدا صلي الله عليه و آله و على عليه السلام. عرض كردم: ما مى گوييم كه آن به دل شما الهام و در گوشتان نجوا مى شود. فرمود: اين هم هست.

حارث نصرى: به امام صادق عليه السلام عرض كردم: اگر نكته اى از امام بپرسند و او نداند، از كجا بدان آگاهى مى يابد؟ امام فرمود: به دلش الهام مى گردد يا در گوشش نجوا مى شود.

ابو بصير از امام صادق عليه السلام: على عليه السلام، محدَّث بود و سلمان هم محدَّث بود. عرض كردم: نشانه محدَّث چيست؟ فرمود: فرشته اى نزد او مى آيد و به دلش چنين و چنان الهام مى كند.

بُرَيد عجلى: از امام باقر عليه السلام درباره «رسول» و «نبى» و «محدَّث» پرسش كردم. فرمود: رسول، كسى است كه فرشتگان نزد او مى آيند و او آنها را مى بيند و آنها پيام الهى را به او ابلاغ مى كنند و نبى، كسى است كه در خواب مى بيند و هر آن چه را در خواب ديده در بيدارى نيز براى او محقّق مى شود و محدَّث، كسى است كه سخن فرشتگان را مى شنود و در گوشش نجوا و به دلش الهام مى شود.

حارث بن مغيره: به امام صادق عليه السلام عرض كردم: علم عالِم شما چگونه است؟ آيا جمله اى است كه در قلبش افكنده مى شود يا در گوشش الهام مى شود؟ فرمود: وحيى است همچون وحى مادر موسى.

امام كاظم عليه السلام : دانش ما به سه گونه : گذشته، آينده و پديد شونده، گذشته، كه تفسير شده است و آينده، كه در جامعه و مصحف نوشته شده و پديد شونده، كه از راه الهام به دل و تأثير در گوش باشد و اين بهترين دانش ماست و پس از پيامبر ما ديگر پيامبرى نيست.

مفضّل بن عمر: به امام موسى بن جعفر عليه السلام عرض كردم: به ما گفته اند كه امام صادق عليه السلام فرموده است: علم ما، يا به گذشته است و يا نوشته شده و يا الهام به دل و يا نجواى در گوش. سپس فرمود: امّا گذشته، همان علم آشكار شده ما است و نوشته شده، آن است كه مى آيد و الهام، كه به دل مى نشيند و نجواى در گوش، كه دستور فرشتگان است.