به رهبرىِ خِرد ، از در افتادن در هلاكت به وسيله هواى نفس ، خود را نگه دار.
راه خودبينى را با خويشتن شناسى بر بند.
با واگذارىِ [همه چيزِ خود به خدا] ، به آسايشِ ضمير خويش دست ياب و آسودگى تن را در آسايش (و آرامش) دل بجوى.
با بسيارىِ ذكر در خلوت ، به دل نرمى نايل شو.
با راستْ كردارى ، خود را براى خدا بياراى.
مبادا دست خوش غفلت شوى كه در آن ، سنگ دلى باشد.
با كُشتنِ طمع ، پايدارىِ عزّت را بجوى.
شرافتى چون بلندْ همّتى نيست.
مصيبتى چون ناچيز شمردن گناهت و خشنودى ات از حالى كه دارى نيست.
فضيلتى چون جهاد نباشد ، و هيچ جهادى چون پيكار با هواى نفْس نيست.
به هنگام فرصت ، از كوتاهى كردن بپرهيز ؛ زيرا اين ميدانى است كه براى رهسپارانش زيان به بار مى آورد.
خود را در دنيا چنان منزل ده كه گويى ساعتى در آن منزل دارى وسپس از آن مى كوچى.
تمامت كمال ، فهم اندوزى در دين و بردبارى بر ناگوارى و اندازه نگاه داشتن در زندگانى است.
به حق قيام كن و از آنچه سودت نمى دهد [وبه تو مربوط نيست] كناره گزين.
در كار خود ، [فقط] با كسانى مشورت كن كه از خدا مى ترسند.
ثَلاثَةٌ مِن مَكارِمِ الدُّنيا وَالآخِرَةِ : أن تَعفُوَ عَمَّن ظَلَمَكَ ، وتَصِلَ مَن قَطَعَكَ ، وتَحَّلَمَ إذا جُهِلَ عَلَيكَ؛
سه چيز ، از كرامت هاى دنيا و آخرت است : آن كس را كه به توستم كرده ببخشايى ، به آن كه از تو گسسته بپيوندى ، و چون بر تو جهالتى رود ، بردبارى كنى.
خداوند ، خوش دارد كه از او خواهش شود و از آنچه نزد اوست ، درخواست گردد.
هر كه خداوند او را پندآموز خويش نساخته ، هرگز پندهاى مردم ، او را سودى نمى دهد.
هر كه ظاهرش گران سنگ تر از باطنش باشد ، ترازويش سبُك آيد.
بنده ، دانشمند نيست ، مگر آن كه بر زبردست خود [در دانش] رشك نبرد و زيردست خود را خوار نشمرد.
راستى كه زودْ پاداش ترين طاعت ، صله رحم است.
راستى كه سوگند دروغ وقطعِ رحم ، خانه ها را از اهلش تهى مى گذارد (ويرانى به بار مى آورد) .
دوستى را در دلِ برادرت ، از آنچه نسبت به او در دل توست ، بشناس.
أربَعٌ مِن كُنوزِ البِرِّ : كِتمانُ الحاجَةِ وكِتمانُ الصَّدَقَهِ و كِتمانُ الوَجَعِ وكِتمانُ المُصيبَةِ؛
چهار چيز از گنجينه هاى نيكى است : نهان داشتن نياز ، پنهان دادن صدقه ، پنهان داشتن درد ، و نهان داشتن مصيبت.
هركه با خانواده خود خوش رفتار است ، عمرش بسيار خواهد بود.
اَلتَّواضُعُ الرِّضا بِالمَجلِسِ دُونَ شَرَفِهِ وأن تُسَلِّمَ عَلى مَن لَقيتَ وأن تَترُكَ المِراءَ وإن كُنتَ مُحِقّاً؛
فروتنى آن است كه [انسان] به نشستن در جايى فروتر از شأنش راضى باشد ، و به هر كس برخوردى سلام گويى ، و هر چند بر حق باشى ، كشمكش را رها كنى.
خداوند ، دشنامگوى بدزبان را دشمن مى دارد.
خدا مى فرمايد : «اى آدميزاده! از آنچه بر تو حرام كرده ام ، دورى كن تا ازپارساترينِ مردم باشى».
چهره خرّم وگشادگىِ رخسار ، مايه جلب دوستى و نزديكى به خداست.
حيا و ايمان به يك ريسمان پيوسته اند . چون يكى برود ، ديگرى نيز ازپىِ آن برود.
كسى كه بخشى از هدايت را آموزش دهد ، او را اجرى مانند آن كس است كه به آن عمل كند و از اجر آنان چيزى كاسته نشود.
چاپلوسى و رشك بردن ، جز در طلب دانش ، از اخلاق مؤمن نيست.
از [انواع] غيبت ، آن است كه درباره برادرت چيزى بگويى كه خداوند ، آن را پوشيده داشته است.
حسرت زده ترينِ مردم به روز رستاخيز ، بنده اى است كه عمل عادلانه اى را توصيف كرده ، ولى خود ، خلاف آن را به كار بسته باشد.
عَلَيكُم بِالوَرَعِ وَالاِجتِهادِ وصِدقِ الحَديثِ وأداءِ الأمانَةِ إلى مَنِ ائتَمَنَكُم عَلَيها بِرًّا كانَ أو فاجِرا؛
بر شما باد پارسايى و كوشايى و راستگويى و اين كه امانت را به آن كه شما را امين شمرده ، خواه نكوكار باشد يا تبهكار ، باز بپردازيد.
صِلَةُ الأرحامِ تُزَكِّي الأعمالَ وتُنمِي الأموالَ وتَدفَعُ البَلوى وتُيَسِّرُ الحِسابَ وتُنسِئ فِي الأجَلِ؛
صله رَحم ، كردارها را بپالايد و اموال را بيفزايد و بلا را بگردانَد وحساب را آسان كند و مرگ را به تأخير اندازد.
بدان كه نيازْخواه ، آبرويش را با اظهار حاجت پيش تو حفظ نكرده است . پس تو آبرويت را با ردّ نكردن (و دريغ نداشتن از) او نگاه دار.
تنبلى به دين و دنيا زيان مى رساند.
بهترين چيزى كه مى خواهيد مردم به شما بگويند ، به آنها بگوييد.
خدا ، فاش كردن سلام را دوست دارد.