۲۹. عدالت و ظلم

سه چيز است كه همه مردم به آنها نياز دارند: امنيّت، عدالت و رفاه. [تحف العقول، ص ۳۲۰]

ظلم سه قسم است: ظلمى كه خدا نمى آمرزد، ظلمى كه مى آمرزد و ظلمى كه از آننمى گذرد، اما ظلمى كه خدا نمى آمرزد شرك است. خداوند مى فرمايد: «حقا كه شركظلمى بزرگ است» و اما ظلمى كه خدا مى آمرزد، ظلم بندگان به خودشان ميان خود وپروردگارشان است اما ظلمى كه خدا از آن نمى گذرد ظلم بندگان به يكديگر است. [نهج الفصاحه، ح ۱۹۲۴]

عدالت از عسل شيرين تر، از كره نرم تر و از مُشك خوشبوتر است. [كافى، ج ۲، ص ۱۴۷، ح ۱۵]

از نفرين مظلوم بترسيد اگر چه كافر باشد، زيرا در برابر نفرين مظلوم پرده و مانعى نيست. [نهج الفصاحه، ح ۴۸]

هنگامى كه در ميان مردم عدالت برقرار شود، بى نياز مى شوند و به اذن خداوندمتعال آسمان روزىِ خود را فرو مى فرستد و زمين بركاتش را بيرون مى ريزد. [كافى، ج ۳، ص ۵۶۸، ح ۶]

هر كس داد مظلوم را از ظالم بگيرد، در بهشت با من يار و هم نشين باشد. [بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۳۵۹، ح ۷۴]

ساعتى عدالت بهتر از هفتاد سال عبادت است كه شب هايش به نماز و روزهايش بهروزه بگذرد. [مشكاه الأنوار، ص ۵۴۴]

مردم آنگاه كه ظالم را ببينند و او را باز ندارند، انتظار مى رود كه خداوند همه را بهعذاب خود گرفتار سازد. [نهج الفصاحه، ح ۸۳۳]

عادل ترين مردم كسى است كه براى مردم همان را بپسندد كه براى خود مى پسنددو براى آنان نپسندد آنچه را براى خود نمى پسندد. [نهج الفصاحه، ح ۳۴۰]

انسان بايد برادر (دينى) خويش را يارى كند چه ظالم باشد چه مظلوم اگر ظالم باشداو را باز دارد كه اين به منزله يارى كردن اوست و اگر مظلوم باشد ياريش كند. [نهج الفصاحه، ح ۲۴۲۲]

هنگامى كه به غير عدالت حكم كنند، بركت ها از بين مى روند. [معدن الجواهر، ص ۷۳]

خداى عزوجل مى فرمايد: به عزّت و جلالم سوگند كه از ظالم در دنيا و آخرت انتقاممى گيرم و از كسى هم كه مظلومى را ببيند و بتواند ياريش كند و نكند بى گمان انتقام مى گيرم. [كنزالعمال، ج۳، ص ۵۰۵، ح ۷۶۴۱]

دين را پناهگاه و عدالت را اسلحه خود قرار ده تا از هر بدى نجات پيدا كنى و بر هردشمنى پيروز گردى. [غررالحكم، ج۲، ص ۲۲۱، ح ۲۴۳۳]

خداوند هيچگاه از ظالم انتقام نگرفت مگر به وسيله ظالمى ديگر و اين سخن خداىعزّوجلّ است كه: «و بدين سان ظالمان را به سزاى اعمالى كه مى كنند بر يكديگر مسلّطمى كنيم». [بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۳۱۳، ح ۲۸]

به راستى كه عدالت ترازوى (معيار) خداى سبحان است كه در ميان خلق نهاده استو براى برپاداشتن حق نصب فرموده، پس در ترازوى خداوند با او مخالفت نكن و باحكومتش مقابله ننما. [غررالحكم، ج۲، ص ۵۰۸، ح ۳۴۶۴]

هر كس عزّت را با ظلم و باطل طلب كند، خداوند به انصاف و حق ذلّت نصيبشمى نمايد. [شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، ج۲۰،ص۳۰۹، ح۵۳۶]

دل هاى مردم صندوقچه هاى حاكم است، پس آنچه از عدالت و يا ظلم در آنهابگذارد، همان را خواهد ديد. [غررالحكم، ج۴، ص ۵۲۱، ح ۶۸۲۵]

خدايا به تو پناه مى برم... از اين كه ظالمى را يارى كنيم و يا مظلوم و دلسوخته اى رابى ياور گذاريم و يا آنچه حق ما نيست بخواهيم. [صحيفه سجاديه، از دعاى ۸]

عدالت را اجرا كن و از زورگويى و ستمگرى بپرهيز زيرا زورگويى مردم را به ترك ازوطن وامى دارد، و ستم آنان را به قيام مسلّحانه مى كشاند. [نهج البلاغه، حكمت ۴۷۶]

خدا رحمت كند بنده اى را كه حلاليت بطلبد از برادرى كه به آبرو يا مال او تجاوزكرده، قبل از آن كه (در قيامت) از او بازخواست كنند، آنجايى كه دينار و درهمى نباشد،در نتيجه اگر شخص كار نيكى داشته باشد از آن بردارند و اگر نداشته باشد، از گناهانمظلوم برداشته بر گناهان او بيفزايند. [نهج الفصاحه، ح ۱۶۵۷]

بهترين عدالت يارى مظلوم است. [غررالحكم، ج۲، ص ۳۹۴، ح ۲۹۷۷]

به خدا پناه ببريد از اين كه ظلم كنيد و يا زير بار ظلم برويد. [نهج الفصاحه، ح ۲۷۸]

خداوند عزوجل بر پيشوايان عادل واجب كرده كه سطح زندگى خود را با مردم ناتوانبرابر كنند تا فقير را، فقرش برآشفته نكند. [نهج البلاغه، خطبه ۲۰۹]

بهترين مردم كسى است كه اگر او را به خشم آورند، بردبارى نمايد و چنانچه به اوظلم شود، ببخشايد و چون به او بدى شود، خوبى كند. [غررالحكم، ج۳، ص ۴۳۰، ح ۵۰۰۰]

عدالت بهتر از شجاعت است، زيرا اگر مردم همگى عدالت را درباره يكديگر به كارگيرند، از شجاعت بى نياز مى شوند. [شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ح۲۰،ص۳۳۳، ح۸۱۶]

شما را سفارش مى كنم به تقواى الهى... و دشمن ظالم و ياور مظلومباشيد. [نهج البلاغه، از نامه ۴۷]

مهدى امت من كسى است كه هنگام پر شدن زمين از بيداد و ظلم، آن را پر از قسط وعدل خواهد كرد. [كتاب سليم بن قيس، ص ۴۲۹]

هر كس دلسوز خود باشد به ديگران ظلم نمى كند. [غررالحكم، ج ۵، ص۲۳۱، ح ۸۱۱۹]

هر كس كارى از كارهاى كوچك و يا بزرگ اين امت را در دست بگيرد و در ميانشانعدالت را اجرا نكند خداوند او را به رو، در آتش خواهد افكند. [مستدرك على الصحيحين، ج ۴، ص ۹۰]

بهترين فرمانروا كسى است كه ظلم را از بين ببرد و عدل را زنده كند. [غررالحكم، ج۳، ص ۴۳۱، ح ۵۰۰۵]

هيچ عدالتى بهتر از بازگرداندن حقوق پايمال شده نيست. [غررالحكم، ج۶، ص ۴۱۵، ح ۱۰۸۴۱]

از ما نيست و از شما (شيعيان هم) نيست كسى كه به مردم ظلم كند. [شرح الأخبار، ج ۳، ص ۴۸۸، ح ۱۴۱۴]

هر كس به عدالت رفتار كند، خداوند حكومتش را حفظ خواهد كرد. [غررالحكم، ج۵، ص ۳۵۵، ح ۸۷۲۲]

هيچ طاعتى نيست كه پاداشش زودتر از صله رحم برسد و مجازاتى سريع تر ازمجازات ظلم و قطع رحم نيست. [نهج الفصاحه، ح ۲۳۹۸]

به راستى كه در عدالت گشايش است و هر كس عدالت بر او تنگ آيد، بى عدالتى بروى تنگ تر خواهد بود. [نهج البلاغه، خطبه ۱۵]

هر كس خودش را جز به نعمت بهشت بفروشد، براستى كه به خويشتن ظلم كردهاست. [غررالحكم، ج۵، ص ۴۵۸، ح ۹۱۶۴]

خداوند عدالت را براى آرامش دل ها، واجب كرد. [علل الشرايع، ج۱، ص ۲۴۸، ح ۲]

فرزندم هرگاه قدرت، تو را به ظلم بر زيردستت فرا خواند، قدرت خدا را بر خودتبه يادآور. [ارشاد القلوب ديلمى، ج۱، ص ۷۲]

خداوند هيچ پيامبرى را جز به نيكى و عدالت بر نينگيخت. [بحارالأنوار، ج ۲۴، ص ۲۹۲]

هر كس صبح كند و قصد ظلم كردن به كسى را نداشته باشد، خداوند جُرم و گناه اورا مى بخشد. [كافى، ج ۲، ص ۳۳۲، ح ۸]