رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنّ للّه ِ عِبادا اختَصَّهُم بالنِّعَمِ ، يُقِرُّها فيهِم ما بَذَلوها للنّاسِ ، فإذا مَنَعوها حَوَّلَها مِنهُم إلى غَيرِهِم .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خداوند بندگانى دارد كه نعمت ها را در اختيار آنان نهاده است. تا زمانى كه اين نعمت ها را به مردم بذل و بخشش كنند، آنها را در ميانشان نگه مى دارد و هرگاه دريغ ورزند نعمت ها را از آنان به ديگران منتقل مى كند.
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : مَن أخَذَ بالتَّقوى عَزَبَت
عنهُ الشَّدائدُ بَعدَ دُنُوِّها ··· و هَطَلَت علَيهِ الكَرامَةُ بَعدَ قُحُوطِها ، و تَحَدَّبَت .
علَيهِ الرَّحمَةُ بعدَ نُفورِها ، و تَفَجَّرَت علَيهِ النِّعَمُ بَعدَ نُضُوبِها .
، و وَبَلَت علَيهِ البَرَكَةُ بَعدَ إرذاذِها .
.
امام على عليه السلام : هركه پرهيزگارى پيش گيرد، سختى هايى كه به او نزديك شده اند از وى دور گردند··· و باران كرامتى كه بند آمده است بر او فرو ريزد و رحمت گريخته از او به سوى وى باز گردد و چشمه خشكيده نعمت ها برايش جوشان شود و باران بركت كه نم نم بر او مى بارد به قطراتى درشت و فراوان تبديل شود.
عنه عليه السلام ـ في صِفَةِ الإسلامِ ـ : فيهِ مَرابيعُ النِّعَمِ .
، و مَصابيحُ الظُّلَمِ ، لا تُفتَحُ الخَيراتُ إلاّ بمَفاتيحِهِ ، و لا تُكشَفُ الظُّلُماتُ إلاّ بمَصابيحِهِ .
امام على عليه السلام ـ در وصف اسلام ـ فرمود : در آن مرتع هاى بهارى نعمت هاست و چراغ هاى زداينده ظلمتها. دَرِ خوبى ها جز با كليدهاى آن گشوده نشود و تاريكى ها جز با چراغ هاى آن كنار نرود.
عنه عليه السلام : أحسَنُ النّاسِ حالاً في النِّعَمِ مَنِ استَدامَ حاضِرَها بالشُّكرِ ، و ارتَجَعَ فائتَها بالصَّبرِ .
امام على عليه السلام : نيكو حال ترين مردم نسبت به نعمت ها كسى است كه نعمت هاى موجودش را با شكرگزارى پايدار سازد و نعمت هاى از دست رفته را با شكيبايى بازگرداند.
امام على عليه السلام : هرگاه طليعه نعمت ها به شما رسيد، دنباله آنها را، با ناسپاسى، از خود رم ندهيد.
امام على عليه السلام : هر كه دستش را به احسان بگشايد، نعمت خود را از زوال يافتن نگه دارد.
عنه عليه السلام : نِعَمُ اللّه ِ علَى العَبدِ مَجلَبَةٌ لِحَوائجِ النّاسِ إلَيهِ ، فمَن قامَ للّه ِ فيها بما يَجِبُ عَرَّضَها لِلدَّوامِ و البَقاءِ ، و مَن لَم يَقُمْ فيها بِما يَجِبُ عَرَّضَها لِلزَّوالِ و الفَناءِ .
امام على عليه السلام : نعمت هاى خدا به بنده، باعث جلب نيازهاى مردم به سوى اوست. پس هركه به خاطر خدا وظيفه اى را كه نسبت به اين نعمت ها دارد به جاى آورَد، آنها را در معرض دوام و پايندگى قرار داده است و هركه به وظيفه خود در اين زمينه عمل نكند، آن نعمت ها را در معرض زوال و نابودى نهاده است.
عنه عليه السلام : مَن كَثُرَت نِعَمُ اللّه ِ علَيهِ كَثُرَت حَوائجُ النّاسِ إلَيهِ ، فمَن قامَ للّه ِ فيها بما يَجِبُ فيها عَرَّضَها لِلدَّوامِ و البَقاءِ ، و مَن لَم يَقُمْ فيها بما يَجِبُ عَرَّضَها لِلزَّوالِ و الفَناءِ .
امام على عليه السلام : هركه از نعمت هاى خدا بيشتر بهره مند باشد، نيازهاى مردم به او زياد شود. پس، هر كس براى رضاى خدا وظيفه خود را در قبال نعمت ها به جا آورد، آنها را در معرض دوام و پايندگى قرار دهد و هركه به وظيفه خود در اين باره عمل نكند، آن نعمت ها را در معرض زوال و نابودى نهاده است.
عنه عليه السلام : يا أيُّها النّاسُ ، إنّ للّه ِ في كُلِّ نِعمَةٍ حَقّا ، فمَن أدّاهُ زادَهُ ، و مَن قَصَّرَ عَنهُ خاطَرَ بزَوالِ النِّعمَةِ و تَعَجُّلِ العُقوبَةِ ، فلْيَراكُمُ اللّه ُ مِن النِّعمَةِ وَجِلِينَ كما يَراكُم مِن الذُّنوبِ فَرِقِينَ .
امام على عليه السلام : اى مردم! خدا را در هر نعمتى حقّى است، هر كه آن حقّ را بگزارد، خداوند بر نعمت او بيفزايد و هركه از اداى آن حق فرو گذارى كند، نعمت را در خطر زوال قرار داده و به فرا رسيدن كيفر شتاب بخشيده است. پس، بايد كه خداوند شما را از نعمت ها نگران ببيند همان گونه كه از گناهان ترسانتان مى بيند.
عنه عليه السلام : إنّ مِن حَقِّ مَن عَظُمَ جَلالُ اللّه ِ سبحانَهُ في نَفسِهِ ، و جَلَّ مَوضِعُهُ مِن قَلبِهِ ، أن يَصغُرَ عِندَهُ ـ لعِظَمِ ذلكَ ـ كُلُّ ما سِواهُ ، و إنّ أحَقَّ مَن كانَ كذلكَ لَمَن عَظُمَت نِعمَة
اللّه ِ علَيهِ ، و لَطُفَ إحسانُهُ إلَيهِ ؛ فإنّهُ لَم تَعظُمْ نِعمَةُ اللّه ِ على أحَدٍ إلاّ ازدادَ حَقُّ اللّه ِ علَيهِ عِظَما .
امام على عليه السلام : كسى كه خداوند سبحان در جان او پر شكوه و جلال است و جايگاه بلند و با عظمتى در دل او دارد، شايسته است كه هر چيزى جز خدا ـ به خاطر بزرگى او ـ در نظرش كوچك باشد و سزاوارترين شخص براى اين حالت كسى است كه خداوند نعمت بزرگى به او داده و مشمول لطف و احسان وى قرار گرفته است؛ زيرا نعمت بزرگ و بسيار خداوند به كسى داده نشد، مگر اينكه بر بزرگى حق خدا بر او نيز [به همان نسبت ]افزوده گشت.
امام على عليه السلام : بسا سخنى كه نعمتى را از كف ربوده و گرفتارى و عذاب پيش آورده است.
عنه عليه السلام ـ مِن كِتابهِ للأشتَرِ حِينَ وَلاّهُ مِصرَ ـ : إيّاكَ و الدِّماءَ و سَفكَها بغَيرِ حِلِّها ؛ فإنَّهُ لَيس شيءٌ أدنى لِنِقمَةٍ ، و لا أعظَمَ لِتَبِعَةٍ ، و لا أحرى بِزَوالِ نِعمَةٍ ، و انقِطاعِ مُدَّةٍ ؛ مِن سَفكِ الدِّماءِ بغَيرِ حَقِّها .
امام على عليه السلام ـ در حكم استاندارى مصر به مالك اشتر ـ نوشت : زنهار كه خونى را به ناحق بريزى؛ زيرا هيچ چيز به اندازه خونريزى ناروا خشم و انتقام الهى را نزديك نمى كند و بد فرجام نيست و نعمت را زائل نمى كند؛ و رشته زندگى را قطع نمى نمايد.
عنه عليه السلام ـ أيضا ـ : و لَيسَ شَيءٌ أدعى إلى تَغييرِ نِعمَةِ اللّه ِ و تَعجيلِ نِقمَتِهِ من إقامَةٍ على ظُلمٍ ؛ فإنَّ اللّه َ سَميعٌ دَعوَةَ المُضطهَدينَ (المَظلومينَ) ، و هُو لِلظّالِمينَ بالمِرصادِ .
امام على عليه السلام ـ در همان حكم ـ نوشت : براى تغيير دادن نعمت خدا و شتاب بخشيدن به خشم و عذاب او هيچ چيز مؤثّرتر از پافشارى در ستمگرى نيست؛ زيرا خداوند دعاى ستمديدگان را مى شنود و همواره در كمين ستمكاران است.
عنه عليه السلام : ما أنعَمَ اللّه ُ على عَبدٍ نِعمَةً فظَلَمَ فيها ، إلاّ كانَ حَقيقا أن يُزيلَها عَنهُ .
امام على عليه السلام : خداوند به هيچ بنده اى نعمتى نداد كه او در حق آن نعمت ستم روا داشت، مگر اينكه سزاوار آن گشت كه خداوند نعمت را از او زائل كند .
عنه عليه السلام : و ايمُ اللّه ِ ، ما كانَ قَومٌ قَطُّ في غَضِّ نِعمَةٍ مِن عَيشٍ فزالَ عَنهُم إلاّ بِذُنوب
اجتَرَحوها ؛ لأنَّ اللّه َ لَيسَ بِظَلاّمٍ لِلعَبيدِ . و لَو أنّ النّاسَ حِينَ تَنزِلُ بِهِمُ النِّقَمُ ، و تَزولُ عَنهُمُ النِّعَمُ ، فَزِعوا إلى رَبِّهِم بصِدقٍ مِن نِيّاتِهِم ، و وَلَهٍ مِن قُلوبِهِم ، لَرَدَّ علَيهِم كُلَّ شارِدٍ ، و أصلَحَ لَهُم كُلَّ فاسِدٍ .
امام على عليه السلام : به خدا سوگند، هرگز قومى در زندگىِ مرفّه و پر نعمتى نبوده اند و آن نعمت و رفاه از آنان زائل نشده است مگر به سبب گناهانى كه مرتكب شده اند؛ چرا كه خداوند به بندگانش ستم نمى كند. اگر مردم به هنگامى كه بلاها و سختى ها بر آنان فرود مى آيد و نعمت ها از دستشان مى رود، با نيّت هاى راست و درست و دل هاى مشتاق به پروردگارشان پناه مى برند و استغاثه مى كردند ، هر گريخته اى را به آنان باز مى گرداند و هر تباهى و فسادى را برايشان اصلاح مى نمود.
عنه عليه السلام : إنّ لِلطّاعَةِ أعلاما واضِحَةً ··· مَن نَكَبَ عَنها جارَ عنِ الحَقِّ ، و خَبَطَ في التِّيهِ ، و غَيَّرَ اللّه ُ نِعمَتَهُ ، و أحَلَّ بهِ نِقمَتَهُ .
امام على عليه السلام : براى طاعت [از خدا ]نشانه هايى آشكار وجود دارد ··· هر كس كه از آنها بيرون شود از راه حق بيرون رود و به سرگردانى گرفتار آيد و خداوند نعمت خويش را تغيير دهد و عذاب و خشم خود را بر او فرو آورد.
عنه عليه السلام : إذا أرادَ اللّه ُ سبحانَهُ إزالَةَ نِعمَةٍ عَن عَبدٍ كانَ أوّلَ ما يُغَيِّرُ عنهُ عَقلُهُ ، و أشَدُّ شَيءٍ علَيهِ فَقدُهُ .
امام على عليه السلام : هرگاه خداوند سبحان بخواهد نعمتى را از بنده اى بگيرد، اولين چيزى كه از او تغيير مى دهد خِرد اوست و سخت ترين چيز برايش اين است كه خِردش را از دست دهد.
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : لا تَدومُ النِّعَمُ إلاّ بعدَ ثَلاثٍ (إلاّ بثَلاثٍ) : مَعرِفَةٌ بما يَلزَمُ للّه ِ سبحانَهُ فيها ، و أداءُ شُكرِها ، و التَّعَبُ فيها .
امام صادق عليه السلام : نعمت ها نپايند مگر بعد از سه كار : شناخت جايگاه شايسته خداوند در نعمت ها، گزاردن شكر آنها، و رنج و زحمت كشيدن براى آنها.
عنه عليه السلام : مَن عَظُمَت نِعمَةُ اللّه ِ علَيهِ اشتَدَّت مَؤونَةُ النّاسِ علَيهِ ، فاستَديموا النِّعمَةَ باحتِمالِ المَؤونَةِ و لا تُعَرِّضوها لِلزَّوالِ ، فقَلَّ مَن زالَتَ عَنهُ النِّعمَةُ فكادَت أن تَعودَ إلَيهِ .
امام صادق عليه السلام : هر كه نعمت خدا به او زياد شود، بار زحمت و هزينه مردم بر دوش او سنگين تر شود؛ بنا بر اين، با به دوش كشيدن بار زحمت و هزينه مردم نعمت [خود] را پايدار سازيد و آن را در معرض زوال قرار ندهيد؛ زيرا به ندرت پيش مى آيد كه نعمتى از كسى زوال يابد و دوباره به او باز گردد.
الإمامُ الكاظمُ عليه السلام : مَنِ اقتَصَدَ و قَنَعَ بَقِيَت علَيهِ النِّعمَةُ، و مَن بَذَّرَ و أسرَفَ زالَت عنهُ النِّعمَةُ .
امام كاظم عليه السلام : كسى كه صرفه جو و قانع باشد، نعمت برايش مى ماند و كسى كه ريخت و پاش و اسراف كند نعمت از او زوال مى يايد.
امام رضا عليه السلام : به كار بستن عدالت و نيكوكارى، خبر از دوام نعمت مى دهد.