نكوهش ستايش

سنن ابن ماجة : رسول خدا صلى الله عليه و آله به ما فرمود كه به صورت مدح گويان خاك بپاشيم.

سنن أبى داوود: مردى نزد عثمان آمد و از او ستايش كرد. مقداد بن اسود مشتى خاك برداشت و به صورت او پاشيد و گفت: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هرگاه مديحه گويان را ديديد، به صورتشان خاك بپاشيد.

المحجة البيضاء: روايت شده كه مردى در حضور پيامبر صلى الله عليه و آله مردى را مدح كرد. حضرت فرمود: واى بر تو! گردن رفيقت را بريدى. اگر اين مدح تو را بشنود، رستگار نمى شود. سپس فرمود: اگر يكى از شما ناگزير خواست برادرش را بستايد، بگويد: فلانى را دوست دارم. ولى از باطن و عاقبت هيچ كس خبر ندارم، حسابش با خداست، اگر برادرش را خوب و شايسته مى بيند.

سنن أبى داوود : ـ به نقل از پدرش ـ : مردى در حضور پيامبر صلى الله عليه و آله مردى را ستود. پيامبر سه بار به او فرمود: گردن رفيقت را بريدى. آن گاه فرمود: هرگاه فردى از شما ناچار از ستودن دوست خود شد، بگويد: خيال مى كنم اين گونه است و نظرش را بگويد، اما از باطن و عاقبت كار او خدا آگاه است.

كنز العمّال : مردى در حضور پيامبر صلى الله عليه و آله از مردى تعريف و ستايش كرد؛ رسول خدا فرمود: اين حرف ها را به گوشش نرسان كه او را هلاك مى كنى. اگر [اين تعريف و ستايشها را] از تو بشنود رستگار نمى شود.

الدرّ المنثور ـ به نقل از اُمّ العلاء ـ : وقتى عثمان بن مظعون رضى الله عنه مُرد، من گفتم: رحمت خدا بر تو اى ابو السائب! گواهى مى دهم كه خداوند تو را گرامى داشته است. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: از كجا مى دانى كه خدا او را گرامى داشته است؟ يقينِ پروردگارش به او رسيد (مرگ به سراغش آمد) و من برايش اميد خير و خوبى دارم. به خدا قسم من كه رسول خدا هستم نمى دانم خداوند با من و با شما چه خواهد كرد! امّ العلاء گفت: به خدا قسم بعد از او هيچ كس را به پاكى نخواهم ستود.

امام على عليه السلام : كمتر پيش مى آيد كه زبان در بيان زشتى يا نيكى اى انصاف داشته باشد.

امام على عليه السلام : كسى كه از تو ستايش مى كند، با تعريف دروغين و ستايش بى اساس، خرد تو را مى فريبد و با تو دغلى و خيانت مى ورزد. چه، اگر بخشش خود را از او دريغ كنى يا احسانت را از وى باز دارى، آن گاه داغ هر ننگى را بر تو بزند و هر زشتى و عيبى را به تو نسبت دهد.

امام حسن عليه السلام ـ در پاسخ مردى كه از آن حضرت خواهش كرد پندش دهد ـ فرمود : مبادا مرا بستايى؛ زيرا من خودم را بهتر از تو مى شناسم، يا مرا دروغگو شمارى؛ زيرا كسى كه دروغگو شمرده شود رأى و نظرى ندارد (كسى به حرف و نظرش اعتماد نمى كند)، يا از كسى نزد من غيبت كنى. مرد عرض كرد: اجازه دهيد بروم. حضرت فرمود: آرى، هرگاه خواستى برو.