مَثَل مؤمن
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مؤمن به مانند عطر فروش است كه اگر با او بنشينى، به تو سود مى رساند، اگر با او راه بروى به تو سود مى رساند و اگر با او شريك شوى، به تو سود مى رساند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مَثَل مؤمن، مَثَل درخت خرماست كه هر چه از آن برگيرى به كارَت مى آيد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : حكايت مرد مسلمان، حكايت درخت سبزى است كه برگ هايش نمى ريزد و آفت و پوسيدگى نمى بيند. اين درخت، درخت خرماست.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مَثَل مؤمن، مَثَل خوشه [گندم يا جو ]است كه گاه كج مى شود و گاه راست [در معرض حوادث و بلاهاست].
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مؤمن، مثل خوشه [گندم يا جو]است كه گاه راست مى شود و گاه سرخ. و كافر مانند صنوبر است كه هميشه راست است، تا آن كه يكباره فرو مى افتد (هيچ بلا و مصيبتى به او و اموال و اولادش نمى رسد و ناگهان مرگ به سراغش مى آيد و او را غافلگير مى كند).
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مَثَل مؤمن، مَثَل گياهى نو رسته است كه گاه سرخ مى شود و گاه زرد . امّا كافر مانند درخت صنوبر است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : حكايت مؤمن، حكايت كِشته اى ترو تازه است كه از هر طرف باد بر آن بوزد، خميده اش مى كند و چون باد بايستد راست مى شود. بدينسان مؤمن نيز با بلا كج و خميده مى شود. [اما ]فاجر مانند درخت صنوبر است كه سخت و راست است، تا هرگاه كه خداوند خواهد و آن را بشكند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : حكايت مؤمن، حكايت زراعتى است كه وزش بادها همواره آن را به هر سو خميده مى كند؛ مؤمن نيز پيوسته در معرض بلاست. حكايت منافق، حكايت درخت صنوبر است كه تكان نمى خورد ، تا آن كه وقت بريدنش فرا مى رسد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مَثَل مؤمن، مَثَل زنبور عسل است كه اگر بخورد، چيزهاى پاك و پاكيزه مى خورد و اگر توليد كند، چيزى پاك و پاكيزه توليد مى كند و اگر روى شاخه پوسيده اى بنشيند، آن را نمى شكند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مؤمن، مانند شمش طلاست كه اگر در آتش نهاده شود، سرخ مى گردد و اگر وزن شود، كم نشان نمى دهد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : حكايت مؤمن، حكايت خانه اى است كه بيرونش ويرانه است اما چون داخلش شوى آن را آراسته و زيبا مى بينى و حكايت كافر به مانند گور برجسته گچ كارى شده است كه هر كس آن را ببيند، خوشش مى آيد اما درونش آكنده از بوى گند است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : حكايت مؤمن و حكايت ايمان، حكايت اسب است در اخيه اش .
چرخى مى زند و سپس به طرف اخيه خود برمى گردد؛ مؤمن نيز اشتباه مى كند و سپس [از اشتباه خود ]برمى گردد.
امام باقر عليه السلام ـ درباره آيه «خدا نور آسمان ها و زمين است··· خدا مثل ها را براى مردم مى زند» ـ فرمود : اين مَثَلى است كه خداوند درباره مؤمن زده است. حضرت فرمود: مؤمن در پنج نور غوطه مى خورد: درونْ شدش نور است، برون شدش نور است، علمش نور است، سخنش نور است و حركتش به سوى بهشت در روز قيامت، نور است.