گفتار و كردار بيهوده

رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : أعظَمُ النّاسِ قَدرا مَن تَركَ ما لا يَعنيهِ .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : پر ارج ترين مردم، كسى است كه آنچه را بيهوده است فرو گذارد.

عنه صلى الله عليه و آله : مِن حُسنِ إسلامِ المَرءِ تَركُهُ ما لا يَعنيهِ .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : از نشانه هاى نيكويى اسلام آدمى، فرو گذاشتن بيهوده هاست.

عنه صلى الله عليه و آله : راحَةُ النّفسِ تَركُ ما لا يَعنيها .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : آسايش جان، در رها كردن بيهوده هاست.

عنه صلى الله عليه و آله : تَركُ ما لا يَعني زِينَةُ الوَرَعِ .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : فرو گذاشتن بيهودگى ها، زيور پارسايى است.

عنه صلى الله عليه و آله ـ في الدُّعاءِ ـ : اللّهُمّ ارحَمْني بِتَركِ المَعاصي أبَدا ما أبقَيتَني ، و ارحَمْني مِن أن أتَكَلّفَ ما لا يَعنيني .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در دعا ـ گفت : بار خدايا! به من رحم فرما، كه تا زنده هستم گناهان را فرو گذارم و به من رحم فرما، تا در راه آنچه بيهوده است به زحمت نيفتم.

عنه صلى الله عليه و آله : لا تَهيجوا وَهَجَ النّارِ على وُجوهِكُم بالخَوضِ فيما لا يَعنيكُم .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : با فرو رفتن در كارهاى بيهوده، زبانه آتش را به صورتهاى خود شعله ور نكنيد.

إدريسُ عليه السلام ـ مِن دُعائهِ ـ : اللّهُمّ سَلِّ قَلبي عَن كُلِّ شَيءٍ لا أتَزَوّدُهُ إلَيكَ ، و لا أنتَفِعُ بهِ يَومَ ألقاكَ ، مِن حَلالٍ أو حَرامٍ .

ادريس عليه السلام ـ در دعا ـ گفت : بار خدايا! دلم را از هر چيزى، حلال يا حرام، كه از آن در راه سفر به سوى تو توشه برندارم و در روزى كه با تو ديدار كنم از آن بهره اى نبرم، دور گردان.

الإمامُ عليٌّ عليه السلام : كُلُّ قَولٍ لَيسَ للّه ِ فيهِ ذِكرٌ فلَغوٌ .

امام على عليه السلام : هر سخنى كه در آن ياد خدا نباشد، بيهوده است.

عنه عليه السلام : لا تَعَرَّضْ لِما لا يَعنيكَ بِتَركِ ما يَعنيكَ .

امام على عليه السلام : با فرو گذاشتن آنچه سودمند است، خود را در معرض آنچه بيهوده است قرار مده.

عنه عليه السلام ـ مِن كِتابٍ لَهُ إلى عبدِ اللّه ِ بنِ العبّاسِ ـ : أمّا بَعدُ، فاطلُبْ ما يَعنيكَ و اترُكْ ما لا يَعنيكَ ؛ فإنّ في تَركِ ما لا يَعنيكَ دَركَ ما يَعنيكَ .

امام على عليه السلام ـ در نامه اى به عبد اللّه بن عباس ـ نوشت : اما بعد، چيزى را بجوى كه سودمند است و آنچه را كه بيهوده است فرو گذار؛ زيرا فرو گذاشتن چيزهاى بيهوده، باعت رسيدن به كارهاى سودمند است.

عنه عليه السلام : مَنِ اشتَغَلَ بما لا يَعنيهِ فاتَهُ ما يَعنيهِ .

امام على عليه السلام : هر كس به امور بيهوده بپردازد، امور سودمند را از دست بدهد.

عنه عليه السلام : مَنِ اطَّرَحَ ما يَعنيهِ ، وَقَعَ إلى ما لا يَعنيهِ .

امام على عليه السلام : هر كس از آنچه بيهوده است دورى كند، به سوى آنچه سودمند است رهسپار شود.

عنه عليه السلام : لا تَقولَنَّ ما يُوافِقُ هَواكَ و إن قُلتَهُ لَهوا أو خِلْتَهُ لَغوا ؛ فَرُبَّ لَهوٍ يُوحِشُ مِنكَ حُرّا ، و لَغوٍ يَجلِبُ علَيكَ شَرّا .

امام على عليه السلام : هرگز موافق هوس خود سخنى مگوى، هرچند از روى بازى (شوخى) بگويى يا آن را بيهوده (بدون قصد) پندارى؛ زيرا بسا شوخى اى كه آزاده اى را از تو بِرَمانَد و بسا سخن بيهوده اى كه بدى را به سوى تو كشاند.

عنه عليه السلام : رُبَّ لَغوٍ يَجلِبُ شَرّا .

امام على عليه السلام : بسا گفتار و كردار بيهوده اى كه شرّى را در پى آورد.

عنه عليه السلام : اِشتِغالُ النّفسِ بما لا يَصحَبُها بَعدَ المَوتِ مِن أكثَرِ الوَهنِ .

امام على عليه السلام : پرداختن نفْس به آنچه كه بعد از مرگ همراهى اش نمى كند، از بيشترين سستى در عمل است.

عنه عليه السلام : دَعُوا الفُضولَ يُجانِبْكُـمُ السُّفَهاءُ .

امام على عليه السلام : گفتار و كردار بيهوده را رها كنيد، تا سبك سران از شما دورى كنند.

عنه عليه السلام : مَنِ اشتَغلَ بالفُضولِ فاتَهُ مِن مُهِمِّهِ المَأمولُ .

امام على عليه السلام : كسى كه به زوايد بپردازد، هدف مطلوب خود را از دست بدهد.

عنه عليه السلام : مَنِ اشتَغلَ بغَيرِ ضَرورَتِهِ فَوّتَهُ ذلكَ مَنفَعتَهُ .

امام على عليه السلام : هر كس به آنچه برايش ضرورى نيست بپردازد، اين كار منفعتش را از دستش بگيرد.

عنه عليه السلام : مَنِ اشتَغلَ بغَيرِ المُهِمِّ ضَيّعَ الأهَمَّ .

امام على عليه السلام : هر كس به آنچه مهم نيست بپردازد، كار مهمتر را از دست بدهد.

عنه عليه السلام : مَن شَغَلَ نَفسَهُ بما لا يَجِبُ ، ضَيّعَ مِن أمرِهِ ما يَجِبُ .

امام على عليه السلام : هر كس خود را به آنچه ضرورت ندارد سرگرم سازد، آنچه را برايش ضرورت دارد ضايع گرداند.

الإمامُ الباقرُ عليه السلام : قُمْ بالحَقِّ ، و لا تَعَرَّضْ لِما نابَكَ ، و اعتَزِلْ عَمّا لا يَعنيكَ .

امام باقر عليه السلام : به حق عمل كن و به گرفتارى هايى كه در اين راه به تو مى رسد، اعتنايى مكن و از آنچه بيهوده است، كناره گيرى كن.

مجمع البيان : قال الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ـ في قولهِ تعالى : «و الّذينَ هُمْ عَنِ اللَّغوِ مُعْرِضونَ» ـ : هُو أن يَتَقَوّلَ الرّجُلُ علَيكَ بالباطِلِ ، أو يأتِيَكَ بما لَيسَ فيكَ ، فتُعرِضَ عَنهُ للّه ِ
و في روايةٍ اُخرى : إنّهُ الغِناءُ و المَلاهي .

مجمع البيان : امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «و كسانى كه از بيهوده اعراض مى كنند» ـ فرمود : يعنى آن كه كسى درباره تو نادرستى ببافد، يا چيزى كه در تو نيست به تو نسبت دهد و تو به خاطر خدا، از او اعراض كنى. در روايتى ديگر آمده است: مقصود، خنياگرى و كارهاى لهو و غفلت آور است.

الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : إيّاكَ و الدُّخولَ فيما لا يَعنيكَ فتُذَلَّ .

امام صادق عليه السلام : از پرداختن به آنچه بيهوده است بپرهيز، كه خوار و زبون مى شوى.

عنه عليه السلام : لا يَغُرَّكَ النّاسُ مِن نَفسِكَ ؛ فإنّ الأمرَ يَصِلُ إلَيكَ مِن دُونِهِم ، و لا تَقطَعِ النَّهارَ بكَذا و كَذا ؛ فإنّ مَعكَ مَن يَحفَظُ علَيكَ .

امام صادق عليه السلام : مردم تو را از خودت غافل نگردانند؛ زيرا نتيجه آن به خودت مى رسد نه به آنها. و روز خود را با چنين و چنان كردن سپرى مكن؛ زيرا همراه تو كسانى هستند كه آنچه را از تو سر مى زند ثبت مى كنند.

تفسيرِ القُمّيِّ ـ في قولهِ تعالى: «في جَنَّةٍ عالِيَةٍ * لا تَسْمَعُ فِيها لاغِيَةً» . ـ : الهَزلُ و الكِذبُ .

تفسير القمى ـ در ذيل آيه «در بهشتى برين كه در آن سخن لاغيه نشنوند» ـ : [مقصود از لاغيه و لغو ]شوخى و دروغ است.