نكوهش زياده گويى

رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : كلامُ ابنِ آدمَ علَيهِ لا لَهُ إلاّ الأمرَ بِالمَعروفِ ، و النَّهيَ عنِ المُنكَرِ ، و ذِكرَ اللّه ِ عزّ و جلّ .[سنن ابن ماجة : ۲/۱۳۱۵/۳۹۷۴ .]

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : سخن فرزند آدم به زيان اوست نه به سودش، مگر امر به معروف و نهى از منكر و ياد خداوند عزّ و جلّ.

عنه صلى الله عليه و آله : إنّ الرجُلَ لَيَتحَدَّثُ بالحَديثِ ما يُريدُ بهِ سُوءً إلاّ لِيُضحِكَ بهِ القَومَ يَهوي بهِ أبعَدَ مِن السماءِ .[الترغيب و الترهيب : ۳/۵۳۷/۴۳.]

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : آدمى، گاه سخنى مى گويد و قصد بدى ندارد، جز اين كه مردم را بخنداند [اما با اين كارش ]به اندازه اى دورتر از آسمان سقوط مى كند.

عنه صلى الله عليه و آله : ألا هَل عَسى رجُلٌ مِنكُم أن يَتكلَّمَ بالكَلِمَةِ يُضحِكُ بها القَومَ فَيَسقُطُ بها أبعَدَ مِن السماءِ ؟ ! ألا هَل عسى رجُلٌ مِنكُم يَتكلَّمُ بالكَلِمَةِ يُضحِكُ بها أصحابَهُ فَيُسخِطُ اللّه َ بها علَيهِ لا يَرضى عنهُ حتّى يُدخِلَهُ النّارَ ؟ ! .[الترغيب و الترهيب : ۳/۵۳۷/۴۴.]

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هان! گاه مى شود كه مردى از شما براى خنداندن مردم، سخنى مى گويد و بدان سبب به مسافتى دورتر از آسمان سقوط مى كند. هان! گاه مى شود كه مردى از شما براى خنداندن دوستان خود، سخنى مى گويد و بدان سبب خداوند بر او خشم مى گيرد، به طورى كه تا به دوزخش نبرد راضى نمى شود!

عنه صلى الله عليه و آله : إنّ الرجُلَ لَيَدنُو مِن الجَنَّةِ حتّى ما يكونُ بينَهُ و بينَها إلاّ قِيدُ رُمحٍ ، فيَتَكلَّمُ بالكَلِمَةِ فَيَتباعَدُ مِنها أبعَدَ مِن صَنعاءَ .[الترغيب و الترهيب : ۳/۵۳۷/۴۶.]

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : آدمى [گاه] چندان به بهشت نزديك مى شود كه به اندازه نيزه اى با آن فاصله دارد. پس سخنى مى گويد و به فاصله اى دورتر از صنعا، از بهشت دور مى شود.

الإمامُ عليٌّ عليه السلام : إيّاكَ و فضولَ الكلامِ ؛ فإنّهُ يُظهِرُ مِن عُيوبِكَ ما بَطَنَ ، و يُحَرِّكُ علَيكَ مِن أعدائكَ ما سَكَنَ .[غرر الحكم : ۲۷۲۰.]

امام على عليه السلام : از زياده گويى بپرهيز،كه آن عيبهاى پنهان تو را آشكار مى سازد و كينه هاى آرام گرفته دشمنانت را بر ضد تو تحريك مى كند.

عنه عليه السلام : طوبى لِمَن ··· أنفَقَ الفَضلَ مِن مالِهِ ، و أمسَكَ الفَضلَ مِن لِسانِهِ .[نهج البلاغة : الحكمة ۱۲۳.]

امام على عليه السلام : خوشا به حال كسى كه زيادى مال خود را انفاق كرد و زبانش را از زياده گويى نگه داشت.

عنه عليه السلام : عَجِبتُ لِمَن يَتكلَّمُ بما لا يَنفَعُهُ في دُنياهُ و لا يُكتَبُ لَهُ أجرُهُ في اُخراهُ .[غرر الحكم : ۶۲۸۳.]

امام على عليه السلام : در شگفتم از كسى كه سخنانى مى گويد كه نه در دنيايش به او سود مى رساند و نه در آخرتش براى او اجرى نوشته مى شود.

عنه عليه السلام : عَجِبتُ لِمَن يَتَكلَّمُ فيما إن حُكيَ عَنهُ ضَرَّهُ ، و إن لم يُحكَ عَنهُ لم يَنفَعْهُ .[غرر الحكم : ۶۲۸۴.]

امام على عليه السلام : در شگفتم از كسى كه سخنانى مى گويد كه اگر از قول او بازگو شود، زيانش مى رساند و اگر بازگو نشود، سودش نمى رساند.

الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : العالِمُ لا يَتَكلَّمُ بالفُضولِ .[مشكاة الأنوار : ۵۵۱/۱۸۵۰ .]

امام صادق عليه السلام : دانا، زياده گويى نمى كند.

الإمامُ الرِّضا عليه السلام : ما مِن شيءٍ مِن الفُضولِ إلاّ و هُو يَحتاجُ إلَى الفُضولِ مِن الكلامِ .[تحف العقول : ۴۴۲.]

امام رضا عليه السلام : هيچ زياده اى نيست، مگر اين كه نياز به سخن زيادى دارد.