امام على عليه السلام : دشمن خرد، هواى نفس است.
امام على عليه السلام : حفظ و نگهدارى خرد، به مخالفت با هواى نفْس و كناره گيرى از دنياست.
امام على عليه السلام : هر كه از هواى نفْسِ خود دورى كند، خردش سالم باشد.
امام على عليه السلام : بسا خردى كه اسير هوسى چيره است.
عنه عليه السلام : الحِلمُ غِطاءٌ ساتِرٌ ، و العَقلُ حُسامٌ باتِرٌ ، فَاستُرْ خَلَلَ خُلقِكَ بِحِلمِكَ ، و قاتِلْ هَواكَ بِعَقلِكَ .
امام على عليه السلام : بردبارى پرده اى پوشنده است و خرد تيغى برنده. پس، كاستيهاى اخلاقى خود را با بردباريت بپوشان و با خردت به پيكار هوس خويش برو.
امام على عليه السلام : خداوند واجب فرمود··· ترك شرابخوارى را به منظور نگهدارى از خرد.
امام على عليه السلام : بدانيد كه آرزو خرد را دچار غفلت مى سازد و ياد خدا را به فراموشى مى سپارد.
عنه عليه السلام : مَن عَشِقَ شَيئا أعشى بَصَرَهُ و أمرَضَ قَلبَهُ ، فهُوَ يَنظُرُ بِعَينٍ غَيرِ صَحيحَةٍ ، و يَسمَعُ بِاُذُنٍ غَيرِ سَميعَةٍ ، قَد خَرَقَتِ الشَّهَواتُ عَقلَهُ ، و أماتَتِ الدّنيا قَلبَهُ .
امام على عليه السلام : عشق به هر چيز چشم عاشق را كور و دلش را بيمار گرداند. پس، چنين كسى با ديده اى ناسالم مى نگرد و با گوشى ناشنوا مى شنود. شهوتها خردش را از هم گسيخته و دنيا دلش را ميرانده است.
عنه عليه السلام ـ مِن كِتابِه لِشُرَيحِ بنِ الحارِثِ قاضيهِ لَمّا بَلَغَهُ أنَّهُ ابتاعَ دارا بِثَمانينَ دِينارا ـ : شَهِدَ عَلى ذلكَ العَقلُ إذا خَرَجَ مِن أسرِ الهَوى ، و سَلِمَ مِن عَلائقِ الدّنيا .
امام على عليه السلام ـ در نامه اش به قاضيش شريح بن حارث آن گاه كه شنيد خانه اى را به هشتاد دينار خريده است ـ نوشت : گواهى دهد بر اين [قباله] خردى كه از اسارت هوس به در آمده و از وابستگيهاى دنيا رهيده است.
امام باقر عليه السلام : خردى چون مخالفت با هواى نفْس نيست.
امام صادق عليه السلام : هواى نفس، بيدار است و خرد خفته.