شناخت خدا به خدا

بحار الأنوار : معاوية بن وهب روايت «رسول خدا صلى الله عليه و آله پروردگار خود را ديد و مؤمنان نيز در بهشت پروردگار خويش را مى بينند» را بر امام صادق عليه السلام عرضه كرد و پرسيد: خدا را به چه شكل مى بينند؟ امام تبسّمى كرد و پاسخ داد : اى معاويه! چه زشت است براى مرد كه هفتاد يا هشتاد سال در مُلك خدا زندگى كند و از نعمتهاى او بخورد، اما خدا را چنان كه سزد نشناسد .

امام على عليه السلام ـ در پاسخ به اين پرسش جاثليق كه گفت: به من بگو آيا خدا را به محمّد شناختى يا محمد را به خداوند عزّ و جلّ ـ فرمود : من خدا را به محمد صلى الله عليه و آله نشناختم، بلكه محمد را به خداوند عزّ و جلّ شناختم؛ زيرا كه او را آفريده و حدودى از قبيل عرض و طول در او پديد آورده است. پس، دريافتم كه او ساخته دست مدبّرى است و اين دريافت من، به راهنمايى و الهام و خواست خدا بود، همچنان كه طاعت خداوند خويش را به فرشتگان الهام فرمود و خود را بى داشتن مانند و شبيه به آنان شناساند.

امام على عليه السلام : خدا را به خدا بشناسيد و رسول را به رسالتش و اولو الامر را به فرمان دادنشان به نيكيها و عدالت و نيكوكارى.

الكافي : على بن عقبه گويد : از امام على عليه السلام سؤال شد : پروردگارت را به چه شناختى؟ حضرت فرمود: به شناختى كه او از خودش به من داد. عرض شد: چگونه خودش را به تو شناساند؟ فرمود: هيچ صورتى مانند او نيست و با حواسّ و مشاعر درك نمى شود و با مردم قياس نمى گردد.

الاقبال : امام زين العابدين عليه السلام ـ در دعا ـ گفت : تو را به خودت شناختم و تو مرا به خودت رهنمون شدى و به سوى خودت فرا خواندى. اگر تو نبودى من نمى دانستم كه تو كيستى. در خبرى از امام صادق عليه السلام آمده است: بدانيد كه خداوند با شناختى كه از خودش به شما داده براى شما حجّت آورده است.

امام صادق عليه السلام : هر كه خيال كند كه خدا را به حجابى يا به صورتى يا به مثال و هيكلى مى شناسد، مشرك است؛ زيرا حجاب و مثال و صورت، غير اويند. او يكتا و يگانه است. بنا بر اين، چگونه قائل به يگانگى خداست كسى كه مى گويد: او را به غير او شناخته است؟ خدا را فقط كسى شناخته كه او را به خدا بشناسد. پس، كسى كه خدا را به خدا نشناسد او را نمى شناسد، بلكه موجودى جز او را مى شناسد··· هيچ آفريده اى چيزى را درك نمى كند مگر به سبب خدا و به شناخت خدا نتوان رسيد، مگر با خدا.

الكافى ـ به نقل از منصور بن حازم ـ : به امام صادق عليه السلام عرض كردم: من با عده اى مناظره كردم و به آنها گفتم: خداوند جلّ جلاله بزرگتر و ارجمندتر و گراميتر از آن است كه به آفريدگانش شناخته شود، بلكه بندگان به او شناخته مى شوند. حضرت فرمود: رحمت خدا بر تو باد.