شناخت اشيا به وسيله ضدّ آنها

امام رضا عليه السلام ـ در پاسخ به عمران صابى كه از امام رضا عليه السلام پرسيد: آيا چشم نورى مركّب است يا روح ، اشياء را از دريچه آن مى بيند؟ ـ فرمود: چشم يك تكّه پيه سپيد و سياه است. و ديدن، كار روح است. دليلش اين است كه تو در چشم ديگرى نگاه مى كنى و عكس خودت را در ميان آن مى بينى و انسان تصوير خود را جز در آب يا آينه و امثال آن نمى بيند.

امام على عليه السلام : بدانيد كه شما هرگز راه راست را نخواهيد شناخت، مگر اين كه كسى را كه آن را رها كرده است بشناسيد و هرگز به پيمان قرآن وفا نخواهيد كرد، مگر آن گاه كه كسى را كه اين پيمان را شكسته است بشناسيد و هرگز به قرآن چنگ نخواهيد زد، مگر اين كه كسى را كه آن را كنار زده است بشناسيد.

امام على عليه السلام : از آفريدن مشاعر و حواس درك كننده [براى موجودات] معلوم مى شود كه خود او (خداوند) فاقد آن است و از قرار دادن ضدّ ميان اشيا معلوم مى شود كه او را ضدّى نيست و از به وجود آوردن قرين و نظير ميان چيزها دانسته مى شود، كه او را قرين و همتايى نيست.

امام على عليه السلام : سپاس و ستايش خداوندى را كه خلقش را دليل وجود خويش قرار داد و حادث بودن آفريدگانش را دليل بر ازليّت خويش و همانندى آنها را دليل بر همانند نداشتن خود.

امام على عليه السلام : سپاس و ستايش خداوند را كه حواسّ ، او را درك نمى كند··· خدايى كه حادث بودن آفريدگانش را دليل قديم بودن و نيز دليل وجود و هستى خويش قرار داد و همانندى آنها را دليل بر همانند نداشتن خود.