موارد جايز بودن بدگمانى

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : با بدبينى ، خويشتن را از گزند مردم نگه داريد .

امام على عليه السلام : هر گاه درستى و پاكى بر روزگار و مردمش حكمفرما شد ، اگر كسى به ديگرى بى آن كه گناهى از او آشكار شود گمان بد برد ستم كرده است و هرگاه فساد و نا راستى بر روزگار و مردم آن چيره شد ، اگر كسى به ديگرى گمان نيك برد و خوش بين باشد ، فريب خورده است .

امام على عليه السلام ـ در فرمان استاندارى مصر به مالك اشتر ـ نوشت : بعد از صلح با دشمنت ، از او سخت برحذر باش ؛ زيرا گاه دشمن ، خود را به تو نزديك مى كند ، تا غافلگيرت سازد ؛ پس دورانديش و محتاط باش و خوش بينى به دشمن را متهم كن .

امام صادق عليه السلام : اگر روزگار ، روزگارِ ستم باشد و مردمش اهل نيرنگ ، اطمينان كردن به تمام افراد درماندگى است .

امام صادق عليه السلام : به برادرت اعتماد كامل و تمام مكن ؛ زيرا زمين خوردن ناشى از اطمينان كردن بخشودنى نيست .

امام كاظم عليه السلام : هرگاه ستم و نا راستى ، از حق و راستكارى بيشتر بود، بر هيچ كس روا نيست كه به كسى گمان خوب برد ، مگر آن گاه كه خوبى او بر وى معلوم شود .

امام هادى عليه السلام : هر گاه روزگارى بود كه عدالت در آن بر ستم غالب باشد ، حرام است كه به كسى گمان بد برى ، مگر اين كه بدى او بر تو معلوم شود و هرگاه روزگارى بود كه در آن بيداد بر دادگرى غالب باشد ، هيچ كس نبايد به كسى گمان نيك برد ، مگر اين كه خوبى او بر وى معلوم شود .