رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ـ لَمّا سُئلَ عن أفضَلِ الصَّدَقةِ ـ : أن تَصَدَّقَ و أنتَ صَحيحٌ شَحيحٌ، تَأمُلُ البَقاءَ و تَخافُ الفَقرَ، و لا تُمهِلْ حتّى إذا بَلَغَتِ الحُلقومَ قُلتَ : لِفُلانٍ كذا و لفُلانٍ كذا، ألاَ و قَد كانَ لِفُلانٍ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در پاسخ به سؤال از برترين صدقه ـ فرمود : اين كه وقتى سالم و تنگ چشم هستى، [يعنى] به زندگى اميدوارى و مى ترسى به فقر دچار شوى ، صدقه بدهى و نگذارى تا وقتى كه جانت به لب رسيد (در آستانه مرگ قرار گرفتى) بگويى : اين قدر، مال فلان باشد و آن قدر، مال بهمان . چون در آن هنگام [خواهى نخواهى ]مال ديگرى خواهد بود .
عنه صلى الله عليه و آله ـ لمّا سُئلَ عن أفضَلِ الصَّدَقةِ ـ : جُهدٌ مِن مُقِلٍّ إلى فَقيرٍ في سِرٍّ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در پاسخ به سؤال از برترين صدقه ـ فرمود : آن چه شخص تنگ دست در توان دارد و در نهان به نيازمندى مى دهد .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : برترين مردم كسى است كه هر چه در توان دارد عطا مى كند .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : برترين صدقه ، صدقه نهانى دادن به فقير است و ايثار تنگ دست .
عنه صلى الله عليه و آله : إنَّ أفضَلَ الصَّدَقةِ صَدَقةُ اللِّسانِ، تَحقُنُ بهِ الدِّماءَ، و تَدفَعُ بهِ الكَريهَةَ، و تَجُرُّ المَنفَعةَ إلى أخيكَ المُسلِمِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : برترين صدقه ، صدقه زبان است كه با آن از ريختن خونها جلوگيرى كنى و پيشامد ناخوشايند را دفع كنى و به برادر مسلمانت سودى برسانى.
كنز العمال عن سمرة : قال رسول اللّه صلى الله عليه و آله : أفضَلُ الصَّدَقةِ اللِّسانِ، فَقيلَ : يا رسولَ اللّه ِ ، و ما صَدَقةُ اللِّسانِ؟ قالَ : الشَّفاعَةُ، تَفُكُّ بها الأسيرَ، و تَحقُنُ بها الدمَ، و تَجُرُّ بها المَعروفَ و الإحسان إلى أخيكَ، و تَدفَعُ بها الكَريهَةَ .
كنز العمال ـ به نقل از سمرة ـ : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: برترين[صدقه]،صدقه زبان است . عرض شد: يا رسول اللّه ! صدقه زبان چيست؟ فرمود : ميانجيگرى كردن تا با آن اسيرى را آزاد كنى و خونى را از به ناحق ريختن حفظ كنى و به برادرت خوبيى برسانى و پيشامد ناگوارى را دفع نمايى .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هيچ صدقه اى برتر از گفتنِ حق نيست .
عنه صلى الله عليه و آله : أفضَلُ الصَّدَقةِ أن يَتَعَلَّمَ المَرءُ المُسلمُ عِلما ثُمّ يُعَلِّمَهُ أخاهُ المُسلِمَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : برترين صدقه اين است كه شخص مسلمان علمى بياموزد و سپس آن را به برادر مسلمان خود ياد دهد .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : برترين صدقه ، نگهداشتن زبان است .
عنه صلى الله عليه و آله : وَ الذي نفسِي بِيَدِهِ ما أنفَقَ الناسُ مِن نَفقَةٍ أحَبَّ مِن قَولِ الخَيرِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : سوگند به خدايى كه جانم در دست اوست ، مردم هيچ انفاقى نكردند كه دوست داشتنى تر از گفتار نيك باشد .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در پاسخ به پرسش از برترين صدقه ـ فرمود : صدقه اى كه به خويشاوند كينه ورز داده شود .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : بهترين صدقه ، صدقه اى است كه به اسيرى كه چشمانش از گرسنگى تيره و تار شده ، داده شود .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : بهترين صدقه ، سايه خيمه اى است كه در جهاد براى خدا بر پا مى شود .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : برترين صدقه ، صدقه اى كه در ماه رمضان داده شود .
الإمامُ الباقرُ أو الإمامُ الصّادقُ عليهما السلام ـ لمّا سُئلَ عن أفضَلِ الصَّدَقةِ ـ : جُهدُ المُقِلِّ، أ ما سَمِعتَ قولَ اللّه ِ عَزَّ و جـلَّ: «و يُؤْثِرُونَ على أنفُسِهِم و لَـو كـانَ بِهِـم خَصاصَةٌ» . تَرى هاهُنا فَضلاً ؟! .
امام باقر يا امام صادق عليهما السلام ـ در پاسخ به سؤال از برترين صدقه ـ فرمود : آنچه تنگ دست در توان دارد و مى بخشد ؛ نشنيده اى اين سخن خداى عزّ و جلّ را كه: «و ديگران را بر خويشتن ترجيح دهند ، هر چند خود نيازمندند»؟ آيا در زمينه صدقه برتر از اين به نظرت مى آيد؟!
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : إنّ صاحِبَ الكثيرِ يَهونُ علَيهِ ذلكَ، و قد مَدَحَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ صاحِبَ القَليلِ فقالَ : «و يُؤْثِرُونَ على أنْفُسِهِم و لَـو كـانَ بِهِـم خَصاصَةٌ» .
امام صادق عليه السلام : صدقه دادن براى توانگر آسان است ، اما خداوند عزّ و جلّ كسى را كه اندك مالى دارد [و همان را ايثار مى كند] ستوده و فرموده است : «و ديگران را بر خود بر مى گزينند هرچند خود نيازمندند» .
امام صادق عليه السلام : بهترين صدقه ، خنك كردن جگر تفتيده است .
امام كاظم عليه السلام : كمك تو به ناتوان ، از بهترين صدقه هاست .