آنچه در پاسخ «چگونه صبح كردى؟» گفته شده است

عيسى عليه السلام ـ در جواب «چگونه صبح كردى؟» ـ فرمود : به آنچه اميد دارم، نرسيده ام و از آنچه مى ترسم ، حذر نتوانم . به طاعت مأمور گشته ام و از معصيت نهى شده ام . بنا بر اين ، فقيرى فقيرتر از خود نمى بينم .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ نيز در پاسخ به همين سؤال ـ فرمود : بهتر از كسى كه روز را با روزه آغاز نكرده و به عيادت بيمارى نرفته و در تشييع جنازه اى شركت نكرده است .

امام على عليه السلام ـ نيز ـ فرمود : صبح خود را در حالى آغاز كردم كه خوابيدنم [همراه ]با خطرات است و بيداريم با ترس و نگرانيها و انديشه ام در روزِ مردن .

امام على عليه السلام ـ نيز ـ فرمود : صبح خود را در حالى آغاز كرديم كه فضل و نعمتهاى خدا بر ما بى شمار است ،با آن كه بسيارى از آنها را برمى شماريم . پس نمى دانيم براى كدام نعمت شكر گزاريم ؛ براى كار خوبى كه از ما در ميان مردم پخش كرده ، يا براى كار زشتى كه پوشانده است؟!

امام على عليه السلام ـ نيز در پاسخ به عبد اللّه بن جعفر كه صبحگاهى به عيادت ايشان آمد و پرسيد : چگونه صبح كردى؟ ـ فرمود : فرزندم! چگونه صبح كرده باشد كسى كه حياتش رو به زوال است و دارويش موجب بيمارى اوست و از همان جا كه احساس امنيت مى كند ضربه مى خورد .

امام على عليه السلام ـ نيز ـ فرمود: چگونه صبح خود را آغاز كرده باشد كسى كه از جانب خداوند دو فرشته بر او گماشته شده اند و مى داند كه گناهانش در دفتر اعمالش نوشته مى شود؟! و اگر پروردگارش به او رحم نكند، سرانجامش آتش دوزخ است .

الأمالى للطوسى ـ به نقل از جابر بن عبد اللّه انصارى ـ : امام على عليه السلام را ملاقات كردم و گفتم : چگونه صبح كردى اى امير مؤمنان؟ حضرت فرمود : با نعمت و فضل خداوند بر مردى كه از برادرى ديدار نكرده و مؤمنى را شاد نساخته است . عرض كردم : آن شادى چيست؟ فرمود : اندوهى از او بزدايد ، يا قرضى از جانب او بپردازد ، يا نيازش را برطرف سازد .

فاطمه زهرا عليها السلام ـ در جواب : چگونه صبح كردى؟ ـ فرمود : صبح كردم در حالى كه دنياى شما را ناخوش دارم،و از مردان شما نفرت، و پس از آن كه آنها را آزمودم دورشان افكندم .

امام حسن عليه السلام ـ نيز ـ فرمود : در حالى صبح كردم كه خداوندگارى بالاى سرم مى باشد و آتش رو برويم و مرگ به دنبالم و حسابرسى مرا در ميان گرفته است و من گروگان عمل خويشم . نه مى توانم آنچه را دوست دارم به دست آوردم و نه آنچه را ناخوش دارم، از خود دور كنم ، كارها به دست كسى جز من است ، اگر بخواهد عذابم مى كند و اگر بخواهد مرا مى بخشد . با چنين وضعى، كدامين فقير فقيرتر از من است؟

امام حسين عليه السلام ـ نيز ـ فرمود : صبح كردم در حالى كه پروردگارى بالاى سرم مى باشد··· [و نظير آنچه برادر بزرگوارش فرموده بيان نمود] .

امام زين العابدين عليه السلام ـ نيز ـ فرمود : در حالى صبح كردم كه هشت چيز از من خواسته مى شود : خداوند متعال عمل به فرايض از من مى خواهد، پيامبر صلى الله عليه و آله عمل به سنّت ؛ خانواده ، روزى ؛ نفْس، شهوت ؛ شيطان، معصيت ؛ دو فرشته نگهبانِ اعمال ، درستىِ عمل ؛ فرشته مرگ، روح ؛ و قبر ، جسدم را . اين چيزها از من خواسته مى شود .

امام زين العابدين عليه السلام ـ نيز ـ فرمود ـ : تو خود را شيعه ما مى پندارى و حال و روز ما را در هر صبح و شام نمى دانى؟ در حالى صبح كرديم كه در ميان قوم خود همچون بنى اسرائيليم در ميان خاندان فرعون . مردان را مى كشند و زنان را زنده نگه مى دارند و بهترين خلايق بعد از پيامبر صلى الله عليه و آله بر فراز منبرها لعن مى شود و براى دشنام دادن به او مال و منال مى دهند .

امام باقر عليه السلام ـ نيز ـ فرمود : در حالى صبح كرديم كه غرق نعمتيم و آلوده به گناهان بسيار ، پروردگارمان با نعمتهايش به ما اظهار محبّت مى كند و ما با گناهانمان با او دشمنى مى ورزيم . در حالى كه ما به او نيازمنديم و او از ما بى نياز است .