حقيقت ياد خدا

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كس از خداوند عزّ و جلّ فرمان بَرد خدا را ياد كرده است، هرچند نماز خواندن و روزه گرفتن و قرآن خواندنش اندك باشد .

امام على عليه السلام : ياد خدا بر دو گونه است : ياد [او ]در هنگام مصيبت كه نيكو و زيباست، و برتر از آن، ياد خدا كردن در هنگام رو به رو شدن با حرامهاى خداست، كه ياد خدا در اين حال تو را از ارتكاب حرام باز مى دارد .

امام على عليه السلام : با حال غفلت، ذكر خداوند سبحان را مگوى و بر اثر سرگرم شدن به كارى ، خدا را فراموش مكن ، بلكه او را چنان ياد كن كه دل و زبانت يكى باشد و درونت با بيرونت مطابقت كند . تو حقيقتاً به ياد خدا نخواهى بود، مگر آن گاه كه هنگام ذكر گفتن، خود را فراموش كنى و در وقتِ كار خود (ذكر گفتن) خويشتن را گم كنى .

امام باقر عليه السلام : سه چيز از سخت ترين كارهاى بندگان است : انصاف داشتن مؤمن ، كمك مالى انسان به برادرش و به ياد خدا بودن در همه حال، و آن به اين معناست كه آدمى به گاه رو به رو شدن با گناه و تصميم به انجام آن خدا را ياد كند ، و ياد خدا او را از آن گناه باز دارد . اين است سخن خداوند عزّ و جلّ كه مى فرمايد : «كسانى كه پروا مى كنند، چون وسوسه اى از شيطان به آنها برسد خدا را ياد مى كنند؛ زيرا مردمى صاحب بصيرتند» .

امام صادق عليه السلام ـ به حسين بزّاز ـ فرمود : آيا تو را از سخت ترين چيزى كه خداوند بر بندگانش واجب كرده است آگاه نكنم؟ ··· اين كه با مردم رفتارى منصفانه داشته باشى ، با برادرت همدردى و هميارى كنى و خدا را در همه حال ياد كنى . امّا منظور من از ياد خدا، گفتن سبحان اللّه و الحمد للّه و لا إله إلاّ اللّه و اللّه أكبر، نيست . گر چه اين هم ذكر است ، اما منظور، به ياد خدا بودن هنگام رو به رو شدن با طاعت يا معصيت خداست .

امام صادق عليه السلام : هر كه براستى به ياد خدا باشد، فرمان بَر و هركه از خدا غافل باشد، نافرمان است . طاعت، نشانه رهيافتگى است و معصيت، نشانه گمراهى و ريشه اين هر دو، ياد خدا و غفلت است .

امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه: «و ياد خدا بزرگتر است» ـ فرمود : خدا را به ياد داشتن، هنگام رو به رو شدن با حلال و حرام خدا .

امام صادق عليه السلام : ذكر بر دو گونه است : ذكر خالص كه با دل سازگار و همراه است و ذكر بازدارنده كه ياد هر كس جز او را از دل مى برد .

امام رضا عليه السلام : هركه خدا را ياد كند اما به ديدار او شتاب (شوق) نشان ندهد، خود را ريشخند كرده است .