امام صادق عليه السلام :خداوند عزّ و جلّ به وسيله آنچه به مردم داده و به ايشان شناسانده است، بر آنان اقامه حجّت كرده است.
عنه عليه السلام ـ في قولـهِ تعالى : «و ما كانَ اللّه ُ لِيُضِلّ قَوْما بَعْدَ إذْ هَداهُمْ حَتّى يُبَيِّنَ لَهُمْ مَا يَتَّقوَن» ـ : حتّى يُعَرِّفَهُم ما يُرْضيهِ و ما يُسْخِطُه.
امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «خدا قومى را كه هدايت كرده است گمراه نكند، تا بر ايشان روشن كند كه از چه چيز بايد بپرهيزند» ـ فرمود : تا آنچه را مايه خشنودى و ناخشنودى اوست به آنان بشناساند.
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ـ و قد سُئلَ : المَعرِفَةُ مِن صُنْعِ مَن هِي ؟ ـ : مِن صُنْعِ اللّه ِ ، لَيس للعِبادِ فِيهـا صُنْـعٌ .
امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به اين پرسش كه: معرفت، كار چه كسى است؟ ـ فرمود : كار خداوند است و بندگان در پديد آوردن آن نقشى ندارند.
المحاسن عن عبد الأعلى :قلت للإمامِ الصّادقِ عليه السلام: هَل جُعِلَ في النّاسِ أداةٌ يَنالونَ بها المَعرِفـَةَ ؟ قالَ : لا ، قلتُ : فَهل كُلِّفوا المَعرِفَةَ؟ قالَ : لا ، إنّ على اللّه ِ البَيانَ ، لا يُكَلِّفُ اللّه ُ العِبادَ إلاّ وُسْعَها و لا يُكَلِّفُ نَفْسا إلاّ ما آتاها .
المحاسن ـ به نقل از عبد الاعلى ـ : از امام صادق عليه السلام پرسيدم: آيا در مردم ابزارى نهاده شده است تا بدان وسيله به معرفت دست يابند؟ فرمود : نه. عرض كردم: آيا به كسب معرفت مكلّف شده اند؟ فرمود: نه. روشن كردن و بيان نمودن با خداست و خداوند بندگان را جز به اندازه توانشان تكليف نكند و هيچ كس را جز به آنچه به وى داده است، مكلّف نسازد.
تحف العقول عن صَفوانَ بنِ يحيى :سَأَلْتُ الرِّضا عليه السلام عَنِ الْمَعْرِفَةِ هَلْ لِلْعِبادِ فيها صُنْعٌ؟ قال عليه السلام : لا ، قلتُ : لَهُم فيها أجْرٌ ؟ قالَ عليه السلام: نَعَم ، تَطَوّلَ علَيهِم بالمَعرِفَةِ و تَطَوّلَ علَيهِم بالصَّوابِ .
تحف العقول ـ به نقل از صفوان بن يحيى ـ : از امام رضا عليه السلام پرسيدم: آيا بندگان در پديد آوردن معرفت نقش دارند؟ حضرت فرمود: نه. پرسيدم: آيا در برابر آن مزد و پاداشى دارند؟ فرمود: آرى. خداوند به فضل خود، به آنها معرفت داده و به فضل خود آنها را هدايت فرموده است.