مؤمن كيست؟
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن، در هر حالتى در خير و خوبى است؛ حتى در آن حال كه جانش از سينه اش بركنده شود، خدا را حمد و سپاس مى گويد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن [با همه خوبيهايش به مردم ، ]مورد ناسپاسى قرار مى گيرد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن برادر مؤمن است در هيچ حال از نصيحت و خيرخواهى برادر خود فروگذار نمى كند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن نسبت به چيزى كه در دنيا به سرش آمده سرزنش نمى شود بلكه كافر مورد توبيخ و سرزنش قرار مى گيرد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن رام و ملايم است، چندان كه از شدّت ملايمت، مى پندارى احمق است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن كسى است كه مردم او را بر جان و مال خود امين كرده باشند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمنان، نرم و ملايمند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن غيرتمند است و خدا غيرتمندتر.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن خوش دل و بزرگوار است و فاجر حيله گر و فرومايه.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :[وجودِ] مؤمن سود است. اگر با او راه بروى به تو سود مى رساند، اگر با وى مشورت كنى به تو بهره مى رساند، اگر با او شراكت كنى به تو فايده مى رساند. همه چيز و همه كارش سود است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن كسى است كه نفْسش از او در رنج است و مردم در آسايش.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن به اشتهاى خانواده خود غذا مى خورد و منافق خانواده اش به اشتهاى او غذا مى خورند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن ابتدا سلام مى كند، ولى منافق مى گويد: بايد به من سلام شود.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن در دنيا همچون غريب است، به عزّت آن خو نمى گيرد و از خوارى آن نمى نالد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :قرآن، دست و پاى مؤمن را در برآوردن بسيارى از خواهشهاى نفسانى اش بسته است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن، يك شكم غذا مى خورد و كافر، هفت شكم.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن، آينه مؤمن است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن آينه برادر مؤمن خويش است: در غيابش خيرخواه اوست، و در حضورش ناراحتيهايش را برطرف مى سازد و در مجلس براى او جا باز مى كند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن براى مؤمن مانند ساختمان است كه اجزاى مختلف آن يكديگر را محكم مى سازند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن الفت مى گيرد و با او الفت مى گيرند و كسى كه الفت نگيرد و الفت پذير نباشد از خير و بركت بى بهره است. بهترين مردمان كسى است كه براى مردم سودمندتر باشد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن، الفت مى گيرد و مردم با او الفت پيدا مى كنند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن، زيرك و با هوش و هشيار است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن، كم خرج و زحمت است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن را در انجام كارهايى كه در توان اوست كوشا مى يابى و بر انجام آنچه از توانش بيرون است اندوهناك.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه از كار نيك خود شادمان باشد و از كار بد خويش ناراحت، او مؤمن است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در وصف مؤمن ـ فرمود :حركات و رفتارهايش ملايم و مهربان است و ديدارش شيرين ··· از هر چيز عاليترين آن را مى جويد و از خويها والاترينشان را ··· بر دشمنش ستم نمى كند و به خاطر كسى كه دوستش دارد مرتكب گناه نمى شود، ··· كم خرج و زحمت است و بسيار كمك و يارى مى رساند ··· كارش را به خوبى انجام مى دهد به طورى كه گويى آن را مى بيند، چشمانش فروهشته است، دست بخشنده دارد، و دست رد به سينه سائل نمى زند ··· سخنش را مى سنجد و زبان در كام مى كشد ··· باطل را از دوستش نيز نمى پذيرد و حق را حتّى از دشمنش انكار نمى كند، دانش نمى آموزد مگر براى دانستن و نمى آموزد مگر براى عمل كردن ··· اگر با دنيا طلبان همراه شود زيركترين آنهاست و هرگاه با آخرت جويان برود پارساترين آنها.
امام على عليه السلام :مؤمن شادى اش در چهره اش مى باشد و اندوهش در دلش، سينه اش فراختر است و نَفْسش از هر چيز رامتر؛ بلند پايگى را ناخوش مى دارد و شهرت را دشمن مى شمارد اندوهش دراز است و همّتش بلند؛ بسيار خموش است و اوقاتش به بيكارى نمى گذرد؛ شكور است و شكيبا؛ غرق در انديشه خويش است و در پايبندى به دوستى خود [با ديگران ]حريص. نرمخو و مهربان است، اراده اش سخت تر از سنگ خار است و با اين حال از يك برده، خوارتر و افتاده تر است.
امام على عليه السلام :مؤمن در گرفتاريهاى تكان دهنده، استوار است، در نا خوشيها پابرجا، در بلا شكيبا، در آسايش سپاسگزار و به آنچه خدا روزى اش كرده قانع است، به دشمنان ستم روا نمى دارد و به خاطر دوستان نيز به ديگران ستم نمى كند، مردم از او در آسايش اند و جانش [از او ]در رنج است.
امام على عليه السلام :مؤمن خوش دل (بى شيله پيله) و بزرگوار است، امين نفس خويش و همواره بر حذر و اندوهگين است.
امام على عليه السلام :مؤمن امانتدار نفس خويش است، و چيره بر هوى و هوس خويش.
امام على عليه السلام :مؤمن چون اندرزش دهند از خطا [باز مى ايستد و چون بر حذرش دارند حذر مى كند و چون پندش دهند پند مى پذيرد و چون به او يادآور شوند متذكّر مى گردد و هرگاه ستم بيند مى بخشد.
امام على عليه السلام :مؤمن شيوه و عادتش زهد اوست و همه اهتمام او دينش و عزّت او قناعتش و تلاش او براى آخرتش؛ خوبيهايش بسيار است و درجاتش بلند و در آستانه رهايى و رستگارى است.
امام على عليه السلام :مؤمن، هميشه به ياد خداست، زياد مى انديشد، بر نعمتها سپاسگزار و در بلا شكيباست.
امام على عليه السلام :مؤمن، كسى است كه دل خود را از پستى پاك كرده باشد.
امام على عليه السلام :مؤمن بيدار است و چشم به راه يكى از دو فرجام نيك.
امام على عليه السلام :مؤمن، در هنگام توانگرى پاكدامن است، و از دنيا وارسته.
امام على عليه السلام :مؤمن، هنگام خوشى و آسايش سپاسگزار است و هنگام گرفتارى و بلا، شكيبا و به گاه ناز و نعمت ترسان.
امام على عليه السلام :هرگاه از مؤمن چيزى خواسته شود، زياد كمك مى كند و چون خود چيزى از كسى بخواهد، سبك مى گيرد.
امام على عليه السلام :مؤمن كسى است كه دين خود را با دنياى خود حفظ كند و فاجر كسى است كه دنياى خود را با دينش نگه دارد.
امام على عليه السلام :مؤمن، به دشمن خود ستم نمى كند و به خاطر دوست خود مرتكب گناه نمى شود؛ اگر به او ستم شود، شكيبايى مى ورزد تا خداوند عزّ و جلّ انتقام او را بگيرد.
امام على عليه السلام :عقل، رفيق مؤمن است و دانش وزير او و شكيبايى، فرمانده سپاه او و عمل، سرپرست او.
امام على عليه السلام :بندگان خدا! بدانيد كه مؤمن شب و روز را سپرى نمى كند، مگر آن كه به نفس خود بدگمان و بى اعتماد است، از اين رو، پيوسته نفْس خود را سرزنش مى كند و ]كارهاى خوب را [از او بيشتر مى خواهد.
امام على عليه السلام :مؤمنان به خيرشان اميد مى رود و شرّشان به كسى نمى رسد.
امام على عليه السلام :مؤمنان به خود بد گمانند، از فراوانى لغزشهاى خود بيمناكند، از دنيا متنفّرند، مشتاق آخرتند و در انجام فرمان هاى الهى شتابان.
امام حسين عليه السلام :براستى مؤمن، خدا را نگه دار خود ]از گزندها و گناهان] و گفتار او (قرآن) را آينه خود گرفته است. گاهى [در اين آينه] به اوصاف مؤمنان مى نگرد و گاهى به اوصاف گردنكشان مى نگرد و در آن نكته ها مى بيند و خود را شناسايى مى كند و به هوشيارى خود يقين مى كند و به پاكى خود اطمينان مى يابد.
امام زين العابدين عليه السلام :مؤمن سكوت مى كند تا سالم ماند و سخن مى گويد تا سود برد.
امام زين العابدين عليه السلام :مؤمن دانش و بردبارى را با هم در آميخته است؛ مى نشيند تا دانش بياموزد، سكوت مى كند تا سالم مانَد، [به سؤال ]لب مى گشايد تا بفهمد و امانت (راز) خود را براى دوستانش بازگو نمى كند.
امام باقر عليه السلام :مؤمن كسى است كه چون خشنود و سرخوش شود، خشنودى اش او را به گناه و باطل نكشاند و هر گاه به خشم آيد، خشمش او را از حق گويى دور نسازد، مؤمن كسى است كه اگر قدرت يابد، قدرتش او را به تجاوز و دست انداختن به آنچه حقّ او نيست نكشاند.
امام صادق عليه السلام :مؤمن، ياورى خوب و كم خرج و كم زحمت است؛ زندگى اش را خوب اداره مى كند؛ از يك سوراخ دوبار گزيده نمى شود.
امام صادق عليه السلام :مؤمن در دين قدرتمند است و در عين نرمش، قاطع. ايمانش با يقين همراه است، در فهميدن [دين] آزمند و در پيمودن راه راست با نشاط ··· و با وجود كار و گرفتارى نمازش را ترك نمى كند.
امام صادق عليه السلام :مؤمن، بردبارى است كه به كسى [جسارت نمى كند و اگر نسبت به او جسارتى صورت گيرد بردبارى مى ورزد، ستم نمى كند و اگر به وى ستم شود مى بخشد. بخل نمى ورزد و اگر بر او بخل ورزند، صبر مى كند.
امام صادق عليه السلام :مؤمن كسى است كه درآمدش حلال و پاك باشد و اخلاقش نيكو و باطنش درست؛ زيادى مالش را انفاق كند و زيادى گفتارش را نگه دارد.
امام صادق عليه السلام :مؤمن در دين خود نيرومند است.
امام صادق عليه السلام :مؤمن، مغلوب فرْج و رسواى شكم خود نمى شود.
الكافى:از جمله اندرزهاى خداوند متعال به موسى عليه السلام است كه : مؤمن، كسى است كه آخرت براى او آراسته و زيبا باشد، از اين رو، نگاهش، بى آن كه سست و خسته شود به آخرت دوخته شده است . عشق به آخرت ميان او و لذّت زندگى جدايى افكنده و او را تا سحرگاهان بيدار نگه داشته است، همچون سوارى كه به سوى هدف خود مى راند. شب و روز افسرده و اندوهناك است.
امام رضا عليه السلام :تا سه خصلت در مؤمن نباشد، مؤمن نيست: خصلتى از پروردگارش، خصلتى از پيامبرش صلى الله عليه و آله و خصلتى از ولىّ خدا . امّا خصلت پروردگارش، نهفتن راز است؛ و خصلت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، ملايمت با مردم است؛ و خصلت ولىّ خدا، شكيبايى در تنگنا و سختى است.