ادبِ نادارى

الكافى :از لقمان ، روايت شده كه به پسرش گفت: «پسرم! شيره درخت صبر را چشيدم و پوست درخت را هم خوردم ؛ ولى چيزى كه از نادارى تلخ تر باشد ، نيافتم. پس اگر روزى به نادارى مبتلا شدى، آن را براى مردم ، آشكار نكن ؛ چون تو را خوار مى شمارند و هيچ فايده اى به تو نمى رسانند باز گرد به سوى كسى كه تو را به فقر مبتلا كرد و او بر گشايش كار تو تواناتر است، و از او حاجت بخواه. كيست كه از او درخواست كند و او عطايش ندهد يا به او اعتماد كند و او نجاتش ندهد».

كنز الفوائد :روايت شده كه از سفارش هاى حكيمانه لقمان به پسرش، اين بود: « . . . بدان اى پسرم! من شيره درخت صبر و انواع تلخى ها را چشيدم ؛ ولى چيزى تلخ تر از فقر نيافتم. اگر روزى فقير شدى ، فقرت را بين خود و خدا پنهان كن و مردم را از آن باخبر نكن؛ چون نزد آنان سبك مى شوى. سپس از مردم بپرس: آيا كسى هست كه خدا را خوانده باشد ، ولى او را جواب نداده باشد، يا از خدا خواسته باشد ، ولى عطايش نكرده باشد؟!».

إرشاد القلوب :از سفارش لقمان به پسرش است كه گفت: «... پسرم! بى نيازى ات را در دل ، نگه دار و هر گاه فقير شدى، مردم را از آن باخبر نكن؛ چون نزد آنان سبك مى گردى، و از فضل خدا درخواست كن».

إصلاح المال ـ به نقل از كعب ـ : لقمان به پسرش گفت: «پسرم! هر گاه فقير شدى، تنها به درگاه پروردگار عز و جل آه و ناله كن و او را بخوان و به سوى او تضرّع نما و از فضل او و خزانه هاى او درخواست كن؛ زيرا غير خدا، هيچ كس مالك خزانه هاى خدا نيست» .

إحياء علوم الدين :لقمان به پسرش گفت: «پسرم! آبروى خود را با درخواست كردن ، نَبَر و خشمت را با فرياد ، شفا نَدِه و قدر و اندازه خود را بشناس تا زندگى ات سودمند باشد».

الأمل و المأمول، جاحظ :لقمان به پسرش گفت : «تو را به تقواى الهى سفارش مى كنم؛ زيرا تقوا سرآمد هر چيزى است . آنچه مى گويم، از من داشته باش: بدان كه جز كسى كه از تو مى ترسد يا اميدى به تو دارد، ديگرى پا به آستانه تو نمى گذارد . از اين رو، پيش از درخواست [وى] ، به بخشش آغاز كن ؛ چرا كه هر گاه او را به درخواستْ وادار كنى ، بيش از آنچه از دارايى ات به او مى دهى، آبرو و سربلندى اش را از او مى گيرى».