مقــدمـه
گزينش چهل حديث از مجموعه سخنان حكيمانه پيشوايان معصوم عليهم السلام مثل انتخاب چند گوهر از گنجينه عظيم جواهراتى است كه هر يك از ديگرى قيمتى تر و چشمگيرتر و دلرباتر است. كارى است دشوار، امّا محدوديّت «چهل حديث»، خواه ناخواه اين انتخاب سخت را بر انسان تحميل مى كند.
بارى ... وقتى به كلمات نورانى و سرشار از حكمت ائمّه اطهار عليهم السلامنگاه مى كنيم، با يك دنيا «بصيرت» و «معرفت» و «هدايت» روبه رو مى شويم.
بى جهت نيست كه خداوند، آنان را «چراغ هدايت» قرار داده و كلامشان را «نور» و پيامشان را مايه رشد و تربيت ساخته است.
* * *
زندگى، راهى است كه بايد پيمود. در اين مسير، با انسانها، پديده هاى اطراف، حرفها، روحيّه ها، صفات و خصلتها، خوبيها و بديها و ... مواجه مى شويم. اگر بخواهيم راه را درست طى كنيم و به «مقصد» برسيم، بايد به «علامت»ها و «نشانه»ها توجّه كنيم.
اگر چشم دل بگشاييم، جهان هستى سراسر آيه و علامت است، كه هدف و مقصود و مقصد را نشان مى دهد. خود قرآن، از «آيات» تشكيل شده است و در ضمن همين آيات شريفه، آيه ها و نشانه هايى را فرا روى بشر قرار مى دهد.
چقدر «و مِنْ آياته ...» در قرآن است، و نيز «وَآيةٌ لهم». اينها همه براى گشودن چشم بصيرت انسانها به روى نشانه ها و علائم است تا هدف را گم نكنند و بيراهه نروند.
و اگر با وجود اين همه «آيه» كسانى راه را گم مى كنند، بايد ريشه را در كورى چشمِ «آيه بين» جستجو كرد.
اين همه نقش عجب بر در و ديوار وجود
هر كه فكرت نكند، نقش بود بر ديوار
* * *
آنچه در اين مجموعه پيش روى شماست، اغلب نشانه هايى در وادى مسائل اخلاقى، تربيتى و اجتماعى است. با مرورى بر احاديثى كه واژه هايى همچون «آيه»، «علامت»، «علامات»، «دليل»، «يُستَدلّ»، «اَماره»، «يُعرف» و ... داشت ـ كه تعداد آنها بسيار زياد بود ـ و نيز احاديثى كه بدون آن تعبيرها، بيان كننده نشانه و علامتى درباره كسان، گروهها، صفات و موضوعاتى بود، اين «چهل گوهر» را برگزيده، تقديم شما شيفتگان معارف وحى و هدايتهاى «اهل بيت» داشتيم.
باشد كه در پرتو جلوه هاى اين سخنان آسمانى، در راه زندگى، مشعل به كف و بينا و هوشيار، گام نهاده، مسير رشد و كمال را طىّ كنيم.
قم ـ جواد محدثى
زمستان 1375
قـالَ اللّهُ تَعـالى:
كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمُ الآياتِ
لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرونَ.
بقره، آيه 266.
خداوند، اينگونه آيات و نشانه ها را براى شما
بيان مى كند، باشد كه انديشه كنيد.