حديث و آيات: مقدمه
«يا زَكَريّا اِنّا نُبَشِّرُكَ بِغُلامٍ اسْمُهُ يَحْيى
لَمْ نَجْعَلْ لَّهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيّا»
اى زكريّا!
ما ترا به فرزند پسرى كه نامش يحيى است بشارت مى دهيم. پيشتر براى او همنام وهمانندى نيافريديم.
گاهى شخصيت و روحيه انسانها از نامشان سرچشمه و شكل مى گيرد. همچنين نام شايسته و زيبا سبب سربلندى فرزند و احساس شخصيت مى شود و برعكس نام سبك و بى ارزش، او را دچار احساس حقارت مى كند يا كسى به خاطر نام ناپسندش از سوى ديگران مورد تمسخر و ملامت قرار مى گيرد.
در زيارت جامعه كبيره به ائمّه عليه السلام چنين خطاب شده كه:
اگر چه اجسادتان ميان اجساد و قبورتان ميان قبور و نامهايتان ميان نامها است ولى چه نامهاى شيرينى داريد. فَما أَحلى أسمائكُم ! ! !
دل و جان جهانى عاشق آبادفداى نام شيرين شما باد
نام، آئينه شخصيّت هر كس و شناسنامه وجودى اوست و فرهنگ غنى و ارزشمند هر شخص يا قوم و ملّتى را در آئينه اسمها بهتر مى توان بررسى كرد.
يكى از افتخارات پيروان مكتب حياتبخش اسلام اين است كه اسلام مقام و موقعيت انسان را بسيار بالا برده و براى ا و ارزشهاى بسيار و والا و حقوقى بيش از حدّ تصور ارائه نموده است. انسان، جانشين خدا در زمين است و مى تواند به بالاترين كمالهاى متصوّر بشرى دست يابد. جالبتر و زيباتر از اين افتخار اينكه اين مكتب انسان پرور در تمام قانون گذارى ها و دستورالعملها حتى در جزئى ترين و ريزترين مقرّرات خود ارزش خليفة اللّهى انسان را مورد توجه قرار داده تا به هيچ وجه به كرامت و موقعيت انسانى انسانها صدمه وارد نشود.
به عنوان مثال: هنگامى كه به نامگذارى كودكان كه در ظاهر مسئله اى جزئى و فرعى به حساب مى آيد، توجه كنيم مى بينيم در دستورها و آدابى كه در اين زمينه وارد شده دقّت و تيزبينى عجيبى بكار رفته تا هيچ گونه ضربه اى اگرچه ناچيز به عزت و عظمت انسان وارد نگردد.
از اينرو در احاديث و رواياتى كه در اين مورد از پيشوايان معصوم رسيده ا ست، سفارش شده حتّى قبل از تولد فرزند براى او نامى زيبا و نيكو انتخاب كنيد و تأكيد شده در انتخاب و صدا كردن اشخاص مسائل روانى و عاطفى را مورد توجّه قرار دهيد و از انتخاب نام زشت كه از نظر روانشناسى و تربيتى اثر مخرّب و منفى بر فرزندان دارد، پرهيز كنيد چنانچه از روى ناآگاهى و غفلت نامى بى محتوا و زشت براى آنان انتخاب كرديد هرچه زودتر آن را عوض كنيد و نام زيبا و با محتوا براى او برگزينيد.
خود پيشوايان و رهبران ما كه در تمام ابعاد زندگى براى ما الگو و سرمشق اند، در انتخاب نامهاى خوب، زيبا و پرمحتوا و تغيير نامهاى زشت، پيشقدم بودند.
از اين رو جهت آگاهى بيشتر در اين زمينه و حفظ ارزشهاى والاى انسانى فرزندان اين مرز و بوم و ارج نهادن به شخصيت اسلامى و بيمه كردن آينده اين نونهالان، چهل گوهر گرانبها از احاديث آنان را برگزيده، و تقديم همگان مى كنيم. به اميد آنكه خدمتى هرچند ناچيز به نونهالان و كمكى به پدران و مادران ارجمند و گرامى باشد و در ساختن آينده روشن براى فرزندان كشور پهناور اسلامى مؤثر افتد.
محمود شريفى
بيست و دوّم ارديبهشت ماه 1385