حديث و آيات: نادرستى جبر
نزهة الناظر :جَمَعَ الحَجّاجُ بنُ يوسُفَ أهلَ العِلمِ و سَأَلَهُم عَنِ القَضاءِ و القَدَرِ ، فَقالَ أحَدُهم : سمعتُ أميرَ المؤمنينَ عَلِىِّ بنَ أبي طالِبٍ عليه السلام يَقولُ :
يا بنَ آدمَ ، مَن وسَّعَ لَكَ الطَّريقَ ، لَم يأخُذ عَلَيك المَضيقَ .
و قالَ آخر : سَمِعتُه عليه السلام يَقولُ : إذا كانَت الخَطيئةُ عَلَى الخاطئ حَتما ، كان صلى الله عليه و آله القِصاصُ في القضيّة ظُلما .
و قال آخر : سمعته عليه السلام يقول : ما كانَ مِن خَيرٍ فَبِأمرِ اللّه ِ و بِعِلمِهِ ، و ما كانَ مِن شرٍّ فَبِعلمِ اللّه ِ لا بِأمرِهِ .
فقالَ الحَجّاجُ : أ كُلُّ هذا مِن قولِ أبي تُرابٍ؟ لَقَد اغتَرَفوها مِن عَينٍ صافِيَةٍ
!
يا بنَ آدمَ ، مَن وسَّعَ لَكَ الطَّريقَ ، لَم يأخُذ عَلَيك المَضيقَ .
و قالَ آخر : سَمِعتُه عليه السلام يَقولُ : إذا كانَت الخَطيئةُ عَلَى الخاطئ حَتما ، كان صلى الله عليه و آله القِصاصُ في القضيّة ظُلما .
و قال آخر : سمعته عليه السلام يقول : ما كانَ مِن خَيرٍ فَبِأمرِ اللّه ِ و بِعِلمِهِ ، و ما كانَ مِن شرٍّ فَبِعلمِ اللّه ِ لا بِأمرِهِ .
فقالَ الحَجّاجُ : أ كُلُّ هذا مِن قولِ أبي تُرابٍ؟ لَقَد اغتَرَفوها مِن عَينٍ صافِيَةٍ
!
نزهة الناظر :حَجّاج بن يوسف دانشمندان را گرد آورد و از آنان درباره قضا و قدر پرسيد.
پس يكى از آنان گفت : شنيدم امير مؤمنان على بن ابى طالب مى گويد : اى آدمى زاده! آن كه راه را براى تو باز نهاده است، بر تو تنگ نمى گيرد.
و ديگرى گفت : شنيدم كه على عليه السلام مى گويد: اگر خطا بر خطاكار واجب و حتمى باشد، حكم به قصاص او ظلم است .
و ديگرى گفت: شنيدم كه مى فرمايد : هر چه خير باشد به فرمان و با آگاهى خداست و هر چه شرّ باشد با آگاهى خداست، اما به فرمان او نيست.
حَجّاج گفت: آيا همه اينها گفته ابو تراب است؟! بى گمان همه از يك آبشخور زلال برگرفته شده اند.
پس يكى از آنان گفت : شنيدم امير مؤمنان على بن ابى طالب مى گويد : اى آدمى زاده! آن كه راه را براى تو باز نهاده است، بر تو تنگ نمى گيرد.
و ديگرى گفت : شنيدم كه على عليه السلام مى گويد: اگر خطا بر خطاكار واجب و حتمى باشد، حكم به قصاص او ظلم است .
و ديگرى گفت: شنيدم كه مى فرمايد : هر چه خير باشد به فرمان و با آگاهى خداست و هر چه شرّ باشد با آگاهى خداست، اما به فرمان او نيست.
حَجّاج گفت: آيا همه اينها گفته ابو تراب است؟! بى گمان همه از يك آبشخور زلال برگرفته شده اند.