مراعات شادابى مخاطب

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : من از بيم خسته شدن شما ، براى موعظه كردن به دنبال فرصت مناسب مى گردم.

مسند ابن حنبل ـ به نقل از قيس بن ابى هازم به نقل از پدرش ـ : پيامبر صلى الله عليه و آله در حالى كه سخنرانى مى كرد ، مرا ديد كه ميان آفتابم . فرمان داد تا جايم را به سايبان تغيير دادم.

صحيح البخارى ـ به نقل از عكرمه ، به نقل از ابن عباس ـ : براى مردم در هر جمعه تنها يك بار سخن بگو ، و اگر اصرار دارى ، [فقط ]دو بار باشد ، و اگر بيشتر مى خواهى ، [فقط] سه بار باشد و با اين قرآن ، ملامت مردم را فراهم نكن. مبادا نزد گروهى بروى و در حالى كه در حال گفتگو هستند ، سخن آنان را ببُرى و با سخن گفتنت باعث خستگى آنان بشوى ؛ بلكه خاموش بمان و هرگاه از تو خواستند ، برايشان سخن بگو، كه در اين صورت ، بدان مشتاق خواهند بود ، و در دعا از آهنگين گويى اجتناب كن . من با پيامبر خدا و ياران وى هم روزگار بودم و نديدم جز آن كه چنين رفتار مى كردند.

امام على عليه السلام ـ چنان كه در حكمت هاى منسوب به ايشان آمده ـ فرمود : هر كس كه براى سخن تو نشاط نشان ندهد ، زحمت شنيدن سخنت را از او بردار.

امام على عليه السلام : دل ها داراى ميل، اقبال و اِدبارند . شما از رهگذر ميل و اقبال آن ، بدان راه يابيد، كه اگر دل به كارى وادار شود ، كور مى شود.