الإمامُ الباقرُ عليه السلام ـ و قد سَألهُ الثُّماليُّ عن عِلّةِ تَسْمِيةِ القائمِ قائما ـ : لَمّا قُتِلَ جَدّي الحسينُ صلَّى اللّه ُ علَيهِ ضَجّتِ المَلائكةُ إلَى اللّه ِ عزّ و جلّ بالبُكاءِ و النَّحيبِ ، و قالُوا : إلهَنا و سيّدنَا، أ تَغْفُلُ عَمَّن قَتلَ صَفْوتَكَ و ابنَ صَفْوتِكَ ، و خِيَرتَكَ مِن خَلْقِكَ ؟!
فأوحَى اللّه ُ عزّ و جلّ إلَيهِم : قَرّوا مَلائكتي ، فَوَ عِزّتي و جلالي لَأنتقِمَنَّ مِنهُم و لو بعدَ حينٍ. ثُمّ كَشفَ اللّه ُ عزّ و جلّ عَنِ الأئمّةِ مِن وُلدِ الحسينِ عليه السلام للملائكةِ ، فسُرَّتِ الملائكةُ بذلكَ ، فإذا أحدُهُم قائمٌ يُصلّي ، فقالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : بذلكَ القائمِ أنتَقِمُ مِنهُم .
امام باقر عليه السلام ـ در پاسخ به پرسش ثمالى از علت نامگذارى آن حضرت به قائم ـ فرمود : چون جدّم حسين عليه السلام كشته شد فرشتگان با گريه و فغان به درگاه خداوند عزّ و جلّ فرياد برآوردند كه: اى خداى و سرور ما! آيا از كسانى كه برگزيده تو و فرزند برگزيده تو و بهترين آفريده تو را مى كشند چشم مى پوشى؟
خداوند عزّ و جلّ به آنان وحى فرمود كه : فرشتگان من ! آرام گيريد ؛ به عزّت و جلالم سوگند از آنان انتقام خواهم گرفت گر چه به طول انجامد. آن گاه خداوند عزّ و جلّ امامانِ نسل حسين عليه السلام را به فرشتگان نشان داد و فرشتگان بدان شادمان گشتند. در ميان آنان يكى ايستاده بود و نماز مى خواند. خداوند فرمود: با اين قائم (ايستاده) از آنان انتقام مى كشم!
عنه عليه السلام في قولِه تعالى : «و مَنْ قُتِلَ مظلوما فقد جَعَلْنا لوليّهِ سُلطانا ··· إنّه كان منصورا»
ـ : سمَّى اللّه ُ المهديَّ المنصورَ ، كما سمَّى أحمدَ و محمّد و محمود ، و كما سَمّى عيسَى المسيحَ عليه السلام .
امام باقر عليه السلام ـ درباره آيه «هر كه به ستم كشته شود به ولىّ او قدرتى داده ايم ··· همانا او پيروزمند است» ـ فرمود : خداوند مهدى را «منصور (پيروزمند)» ناميد، همچنان كه [پيامبر را ]احمد و محمّد و محمود ناميد و همچنان كه عيسى را مسيح نامگذارى كرد.
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ـ لمّا سُئلَ عن عِلّةِ تَسمِيَةِ القائمِ بالمَهديِّ ـ : لِأنّه يَهدي إلى كلِّ أمرٍ خَفيٍّ .
امام صادق عليه السلام ـ آن گاه كه از علت نامگذارى قائم به مهدى پرسيده شد ـ فرمود : چون او به هر امر نهانى رهنمون مى شود.